Dlaczego testy użyteczności są kluczowe dla efektywnego projektowania stron internetowych?
Tworzenie atrakcyjnych i funkcjonalnych stron internetowych to złożony proces, który wymaga nie tylko kreatywności, ale także dogłębnej analizy oraz zrozumienia potrzeb użytkowników. Jednym z kluczowych elementów tego procesu są testy użyteczności – narzędzie, które pozwala zidentyfikować i naprawić problemy związane z doświadczeniem użytkownika (UX) jeszcze przed uruchomieniem strony.
Badania użyteczności to często pomijany, ale niezwykle ważny etap budowania skutecznej strony internetowej. Tworzymy serwisy zwykle w oparciu o nasze własne opinie, przekonania i dobre praktyki, ale co jeśli natrafimy na problemy, których sami nie jesteśmy w stanie dostrzec? Okazuje się, że jeśli poświęcimy zaledwie 8 godzin roboczych, możemy otrzymać listę kluczowych problemów z UX, które mogłyby w znacznym stopniu obniżać konwersję naszej strony.
Użyteczność, a więc doświadczenie użytkownika (ang. user experience, UX) to subiektywny zestaw odczuć wobec korzystania z serwisu internetowego. Przekładając to na język biznesowy, dobry UX ma być prosty i przyjemny dla potencjalnego klienta. Niestety, strony z frustrującym interfejsem są wciąż powszechne, a Twój serwis najpewniej również zalicza się do tej grupy – przynajmniej w jakiejś części.
Jak testy użyteczności pomagają zwiększyć konwersję?
Powodem, dla którego testy użyteczności są tak ważne, jest fakt, że jako właściciele stron jesteśmy na tyle przyzwyczajeni do naszych serwisów, że poruszamy się po nich niemal “z zamkniętymi oczami“. Znamy doskonale koszty dostawy, warunki zwrotów, oferowane usługi, ich ceny i terminy wykonania. Dla nowego użytkownika, który pierwszy raz trafia na Twoją stronę, większość tych informacji jest zupełnie nowa i trudna do odnalezienia.
Jeśli znalezienie potrzebnych informacji, podjęcie decyzji i wykonanie oczekiwanej akcji (czyli konwersja) sprawia użytkownikowi problem, Twój biznes ma problem. Przez kiepski UX tracisz pieniądze na ściąganie ludzi, którzy nie konwertują. Dlatego tak ważne jest, aby zidentyfikować i naprawić te problemy przed uruchomieniem strony.
Badania użyteczności są całkiem tanie w przeprowadzeniu – potrzebujesz zaledwie 8-12 roboczogodzin, aby przebadać 4-5 użytkowników. Oczywiście, koszty mogą wzrosnąć, jeśli w nagrodę za udział w badaniu oferujesz np. kartę podarunkową. Jednak nawet proste testy bez dodatkowych narzędzi, takich jak eye-tracking, mogą przynieść świetne rezultaty.
Przykładowo, jeśli naprawienie jednego problemu z UX odkrytego dzięki badaniom użyteczności zwiększy Ci sprzedaż o 1 000 zł miesięcznie, to w skali roku zyskujesz 12 000 zł. Zwrot z inwestycji (ROI) w testy użyteczności jest więc naprawdę atrakcyjny.
Jak przeprowadzić efektywne testy użyteczności?
Istnieje kilka sposobów na przeprowadzenie testów użyteczności, w zależności od posiadanych zasobów oraz poziomu zaawansowania. Oto trzy główne metody:
| Metoda | Opis | Zalety | Wady |
|---|---|---|---|
| Badanie partyzanckie | Łapiesz kogokolwiek – znajomego, współpracownika, losową osobę w kawiarni – i prosisz o 20 minut ich czasu. Odpalasz stronę internetową, tłumaczysz zadanie do zrealizowania i obserwujesz. | – Szybkie i proste do zorganizowania – Niski koszt |
– Ograniczona grupa uczestników – Mniejsza reprezentatywność |
| Zdalne badania użyteczności | Uczestnicy udostępniają Ci swój ekran, a Ty nagrywasz całą sesję (oczywiście za ich zgodą). Dzięki temu możesz dokładnie przeanalizować każdą interakcję. | – Dostęp do szerszej grupy uczestników – Dokładna analiza nagrań |
– Konieczność zaproszenia uczestników – Potrzeba odpowiedniego narzędzia do zdalnego testowania |
| Profesjonalne badania zlecone | Określasz grupę docelową i scenariusz badania, a następnie czekasz na wyniki – nagrania, raporty, analizy. Usługi tego typu oferują platformy jak UserTesting.com czy polska Uxeria. | – Profesjonalne przeprowadzenie badań – Kompleksowe raporty z analiz |
– Wyższy koszt niż metody DIY – Mniej elastyczności w zakresie scenariusza badań |
Niezależnie od wybranej metody, proces przeprowadzenia testów użyteczności składa się z 4 kluczowych kroków:
- Przygotowanie scenariusza badania – Określ typowe zadania, jakie użytkownicy mają wykonać na Twojej stronie, opierając się na danych z narzędzi analitycznych, takich jak Google Analytics czy heatmapy.
- Znalezienie uczestników – Postaraj się dotrzeć do reprezentatywnej grupy Twoich docelowych użytkowników. Metody rekrutacji zależą od wybranej formy badania.
- Przeprowadzenie testów – Każde badanie zajmuje 30-60 minut. Uważnie obserwuj i notuj problemy, z jakimi borykają się uczestnicy.
- Analiza wyników i rekomendacje – Podsumuj kluczowe wnioski z badań i sporządź listę priorytetowych problemów z UX, które należy naprawić. Pamiętaj, by nie wdrażać wszystkich sugestii, a skupić się na najistotniejszych obszarach do poprawy.
Dlaczego testy użyteczności to nie wszystko?
Mimo niezaprzeczalnych zalet, testy użyteczności mają również dwie kluczowe wady. Po pierwsze, nigdy nie odzwierciedlają w 100% zachowań użytkowników w realnych warunkach. Uczestnicy badań wiedzą, że są obserwowani, więc ich zachowanie jest nieco inne niż podczas standardowego korzystania ze strony.
Ponadto, użytkownicy biorący udział w badaniach mają zwykle dobre intencje i chcą jak najbardziej pomóc. W efekcie zwracają uwagę na detale, które w normalnym użytkowaniu prawdopodobnie w ogóle by ich nie zainteresowały. To może utrudnić wyodrębnienie kluczowych problemów.
Dlatego wnioski z testów użyteczności należy dokładnie przeanalizować i nałożyć na nie filtr zdrowego rozsądku. Testy to jedno z kluczowych narzędzi, ale nie jedyne. Warto je połączyć z innymi metodami optymalizacji, takimi jak analiza danych z narzędzi statystycznych, wywiady z użytkownikami czy testy A/B.
Podsumowanie
Testy użyteczności są jednym z najskuteczniejszych narzędzi do identyfikacji i naprawy problemów z doświadczeniem użytkownika na Twojej stronie internetowej. Dzięki nim możesz zwiększyć konwersję, poprawić satysfakcję klientów i budować lojalność względem Twojej marki. Choć metoda ta nie jest pozbawiona wad, stanowi nieocenione źródło cennych informacji, których nie jesteś w stanie uzyskać w inny sposób.
Dlatego zachęcam Cię, abyś nie pominął tego ważnego etapu w procesie tworzenia lub optymalizacji Twojej strony internetowej. Zainwestowany czas i środki z pewnością zwrócą się w postaci wyższych konwersji i zadowolonych klientów. To klucz do sukcesu w dzisiejszym, wysoce konkurencyjnym środowisku online.
