Nawigacja jest kluczowym elementem dobrze zaprojektowanej strony internetowej. Niezależnie od tego, czy użytkownik chce znaleźć określoną informację, dokonać zakupu, czy po prostu przeglądać zawartość, musi móc łatwo i intuicyjnie poruszać się po witrynie. Dla milionów osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, nawigacja po stronach internetowych może stanowić prawdziwe wyzwanie. Technologie wspomagające, takie jak czytniki ekranowe czy programy powiększające, umożliwiają tym użytkownikom korzystanie z zasobów cyfrowych. Jednak, aby narzędzia te spełniały swoją rolę, strony internetowe muszą być zaprojektowane z myślą o dostępności.
Znaczniki ARIA – klucz do dostępnej nawigacji
Jednym z kluczowych elementów dostępnej nawigacji są znaczniki ARIA (Accessible Rich Internet Applications). Są to specjalne atrybuty HTML, które dostarczają dodatkowych informacji na temat elementów strony dla technologii wspomagających. Dzięki nim można precyzyjnie określić rolę, stan i właściwości poszczególnych komponentów interfejsu użytkownika, takich jak menu, przyciski czy elementy rozwijane.
Znaczniki ARIA dla menu i nawigacji
Jednym z najważniejszych zastosowań znaczników ARIA jest budowa dostępnego menu nawigacyjnego. Użytkownicy korzystający z czytników ekranowych muszą mieć możliwość szybkiego dotarcia do interesujących ich sekcji strony. Dlatego menu powinno być oznaczone odpowiednimi atrybutami ARIA, takie jak:
role="navigation"– określa, że dany element jest nawigacjąaria-haspopup="true"– oznacza, że element menu ma podmenu do rozwinięciaaria-expanded="false"– informuje o stanie rozwiniętego lub zwinięte-go podmenu
Dzięki tym atrybutom czytniki ekranowe mogą precyzyjnie poinformować użytkownika o strukturze i funkcjonalności menu, ułatwiając nawigację po witrynie.
Specjaliści z Biura ds. Osób z Niepełnosprawnościami Uniwersytetu Warszawskiego podkreślają, że budowa menu musi zapewniać dostęp do wszystkich jego elementów przy pomocy klawiatury. Każdy kolejny link w menu musi być dostępny po naciśnięciu klawisza Tab, a elementy rozwijalne należy zawsze oznaczać atrybutami ARIA. Dzięki temu nawigujący klawiaturą mają możliwość szybkiego dotarcia do potrzebnego menu i dostępu do jego podmenu.
Znaczniki ARIA dla elementów interaktywnych
Poza menu, znaczniki ARIA znajdują szerokie zastosowanie w oznaczaniu innych interaktywnych elementów strony, takich jak przyciski, pola formularzy czy elementy rozwijane. Prawidłowe użycie atrybutów ARIA pomaga technologiom wspomagającym zidentyfikować charakter i funkcjonalność tych komponentów.
Niektóre z przydatnych znaczników ARIA to:
role="button"– określa interaktywny element jako przyciskaria-label– dostarcza etykiety tekstowej dla elementu, która zastępuje lub uzupełnia jego wizualną nazwęaria-describedby– wskazuje element, który zawiera opis danego komponentu
Dzięki takim oznaczeniom, użytkownicy korzystający z czytników ekranowych mogą łatwo zidentyfikować przeznaczenie i sposób obsługi poszczególnych elementów interfejsu.
Testowanie dostępności z użyciem ARIA
Prawidłowe zastosowanie znaczników ARIA to dopiero połowa sukcesu. Kluczowe jest również gruntowne przetestowanie dostępności strony internetowej pod kątem ich poprawnego działania.
Proces testowania obejmuje zarówno testy automatyczne, jak i ręczne sprawdzenie przez użytkowników. Narzędzia do automatycznej analizy, takie jak Colour Contrast Analyser, mogą szybko zidentyfikować podstawowe problemy, takie jak brak tekstów alternatywnych czy błędy w semantyce HTML. Jednak ręczne testy z udziałem osób z różnymi niepełnosprawnościami są kluczowe do głębszej analizy.
Eksperci rekomendują, aby testy dostępności były przeprowadzane na każdym etapie rozwoju strony – od fazy projektowania, przez wdrożenie, aż po bieżące aktualizacje. Tylko wtedy można mieć pewność, że nawigacja i interakcja z witryną będzie w pełni dostępna dla wszystkich użytkowników.
Dostępność – obowiązek i korzyści
Dostosowanie stron internetowych do potrzeb użytkowników z różnymi ograniczeniami to nie tylko kwestia społecznej odpowiedzialności, ale również obowiązek prawny wynikający z Ustawy o dostępności cyfrowej. Wszystkie witryny administracji publicznej muszą spełniać standardy WCAG 2.1 na poziomie minimum AA.
Jednak troska o dostępność przynosi korzyści znacznie wykraczające poza ramy prawne. Strony projektowane z myślą o użytkownikach z niepełnosprawnościami są bardziej intuicyjne i łatwiejsze w obsłudze dla wszystkich. Poprawna semantyka HTML, czytelna nawigacja i dobrze oznaczone interaktywne elementy sprawiają, że korzystanie z witryny staje się wygodniejsze i bardziej efektywne, niezależnie od tego, czy użytkownik korzysta z myszki, klawiatury czy technologii asystujących.
Ponadto, dostępne strony są lepiej pozycjonowane w wyszukiwarkach, gdyż odpowiadają one na potrzeby szerokiego grona odbiorców. A to z kolei przekłada się na zwiększony ruch na stronie i wyższą konwersję.
Podsumowanie
Znaczniki ARIA odgrywają kluczową rolę w budowaniu dostępnej i intuicyjnej nawigacji na stronach internetowych. Dzięki precyzyjnemu oznaczaniu ról, stanów i właściwości poszczególnych elementów interfejsu, technologie wspomagające, takie jak czytniki ekranowe, mogą efektywnie wspierać użytkowników z różnymi niepełnosprawnościami w poruszaniu się po witrynie.
Jednocześnie, testowanie dostępności z wykorzystaniem zarówno narzędzi automatycznych, jak i ręcznych sprawdzeń przez osoby z niepełnosprawnościami, jest kluczowe dla zapewnienia, że nawigacja i interakcja są w pełni dostępne. Tylko systematyczne podejście do dostępności, od fazy projektowania po bieżące aktualizacje, gwarantuje stworzenie inkluzywnych i intuicyjnych stron internetowych.
Troska o dostępność to nie tylko obowiązek prawny, ale również korzyści biznesowe wynikające z lepszego doświadczenia użytkowników, wyższej widoczności w wyszukiwarkach i większej konwersji. Dlatego to wyzwanie, któremu warto stawić czoła, budując nowoczesne i przyjazne dla wszystkich witryny internetowe na stronyinternetowe.uk.
