Dbasz o to, aby każdy mógł korzystać z Twojej strony internetowej?
Jako twórca stron internetowych, często zapominamy o tym, że nie każdy użytkownik ma takie same możliwości, co my. Czasem nie zdajemy sobie sprawy, że nasza piękna, nowoczesna witryna może być całkowicie niedostępna dla osób z niepełnosprawnościami wzroku, słuchu czy ruchowymi. Tymczasem zgodnie z szacunkami, nawet 6% populacji ma problemy ze słuchem, 32% ze wzrokiem, a 26% jest niepełnosprawnych intelektualnie. To nie są małe liczby – oznaczają one miliony ludzi, którzy mogą mieć problemy z korzystaniem z Twojej strony.
Dlatego już dziś chcę Ci pokazać, jak w praktyce zastosować wytyczne WCAG 2.1, aby Twoja witryna była dostępna dla wszystkich. Zwiększenie dostępności cyfrowej to nie tylko kwestia etyczna, ale również prawna – w wielu krajach, w tym w Polsce, podmioty publiczne mają obowiązek dostosowania swoich stron internetowych do tych standardów.
Zanim zagłębimy się w szczegóły, pozwól, że opowiem Ci o mojej osobistej historii. Sama jestem osobą niepełnosprawną, poruszam się na wózku inwalidzkim. Przez wiele lat frustrował mnie fakt, że tak wiele stron internetowych było dla mnie niedostępnych. Ciągle napotykałam na bariery, które uniemożliwiały mi swobodne korzystanie z Internetu. Aż w końcu odkryłam WCAG i zrozumiałam, że dostępność to nie tylko kwestia empatii, ale przede wszystkim świadomej pracy projektantów i programistów. Dlatego z wielką pasją zabrałam się do zgłębiania tego tematu i teraz chcę się z Tobą podzielić moimi spostrzeżeniami.
Czym są wytyczne WCAG 2.1?
WCAG to skrót od Web Content Accessibility Guidelines, czyli Wytyczne dotyczące dostępności treści internetowych. To zbiór wytycznych opracowanych przez World Wide Web Consortium (W3C), które mają na celu uczynienie stron internetowych i aplikacji mobilnych bardziej dostępnymi dla osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami.
Wytyczne WCAG 2.1 zostały opublikowane w 2018 roku i są aktualną wersją tego standardu. Opierają się one na czterech podstawowych zasadach:
- Postrzegalność – sprawiamy, że treści i interfejs są dostępne dla różnych zmysłów użytkownika.
- Funkcjonalność – umożliwiamy korzystanie ze strony niezależnie od sposobu nawigacji (np. sama klawiatura).
- Zrozumiałość – treści i sposób działania strony są jasne i intuicyjne.
- Solidność – strona działa poprawnie w różnych przeglądarkach i programach, w tym czytnikach ekranu.
Każda z tych zasad jest następnie podzielona na szczegółowe wytyczne i kryteria sukcesu, które określają, co należy zrobić, aby strona była w pełni dostępna.
Co ważne, WCAG 2.1 to standard, który cały czas ewoluuje, a jego najnowsza wersja z 2021 roku zawiera jeszcze więcej wytycznych dostosowanych do zmieniających się potrzeb użytkowników. Dlatego przy każdym projekcie internetowym warto sprawdzać, czy stosujesz najnowsze standardy.
Postrzegalność – sprawiamy, że treści i interfejs są dostępne dla różnych zmysłów użytkownika
Jedną z fundamentalnych zasad WCAG jest postrzegalność. Oznacza to, że treści i interfejs Twojej strony muszą być dostępne dla różnych zmysłów użytkownika – wzroku, słuchu, dotyku. Kluczowe jest, aby nie polegać wyłącznie na jednym kanale percepcji.
Zacznijmy od kwestii wizualnych. Tutaj podstawą jest zapewnienie odpowiedniego kontrastu pomiędzy tekstem a tłem. Tekst musi być łatwy do odczytania, nawet dla osób z wadami wzroku. Możesz to osiągnąć, stosując duże rozmiary czcionek, wyraźne kroje pisma oraz wysokie współczynniki kontrastu.
Warto też pamiętać, aby treści nie były prezentowane wyłącznie za pomocą koloru. Kolor może być dodatkowym wyróżnikiem, ale nie powinien być jedynym sposobem przekazywania informacji. Dobrym przykładem są linki – oprócz koloru, powinny one być również podkreślone lub wyróżnione w inny sposób.
Kolejnym ważnym aspektem jest alternatywny tekst (tzw. alt-text) dla obrazów. Dzięki niemu osoby niewidzące lub słabowidzące mogą zrozumieć, co przedstawia dany obraz. Pamiętaj, aby alt-text był krótki, treściwy i opisywał istotę obrazu, a nie jego dekoracyjny charakter.
A co z treściami multimedialnymi, takimi jak filmy czy nagrania audio? Tutaj kluczowe jest zapewnienie napisów oraz audiodeskrypcji. Napisy pozwolą osobom niesłyszącym lub niedosłyszącym zrozumieć dialog czy ścieżkę dźwiękową. Z kolei audiodeskrypcja przekaże istotne informacje wizualne w formie dźwiękowej, np. opis scen, gestów lub mimiki postaci.
Warto też zadbać o możliwość zmiany rozmiarów tekstu w przeglądarce. Użytkownicy powinni móc powiększyć czcionkę do 200% bez utraty funkcjonalności czy utraty zawartości.
Pamiętaj, że postrzegalność to nie tylko kwestia wizualna. Równie ważna jest dostępność dla osób z niepełnosprawnością ruchową. Dlatego strona powinna zapewniać intuicyjną nawigację za pomocą samej klawiatury, bez konieczności korzystania z myszy.
Wszystkie te elementy współgrają ze sobą, tworząc holistyczne podejście do dostępności. Dzięki nim Twoja strona będzie dostępna dla osób o różnych możliwościach percepcyjnych.
Funkcjonalność – umożliwiamy korzystanie ze strony niezależnie od sposobu nawigacji
Kolejna zasada WCAG to funkcjonalność. Chodzi o to, aby użytkownicy mogli swobodnie nawigować po Twojej stronie, niezależnie od tego, czy korzystają z myszy, klawiatury, ekranu dotykowego czy innych urządzeń wejściowych.
Kluczowe jest zapewnienie, że wszystkie funkcje strony, linki i elementy interaktywne są w pełni dostępne z poziomu klawiatury. Osoby z niepełnosprawnościami ruchowymi często polegają wyłącznie na klawiaturze, więc muszą mieć możliwość łatwego poruszania się po witrynie i wykonywania wszystkich czynności.
Warto też zadbać o czytelny i intuicyjny focus klawiatury. Podczas nawigacji za pomocą klawisza Tab użytkownik powinien wyraźnie widzieć, który element jest aktualnie wybrany. Ułatwi mu to zorientowanie się, gdzie się znajduje.
Kolejnym ważnym aspektem jest zapewnienie wystarczającej ilości czasu na interakcję z treściami. Dotyczy to na przykład stron z odliczaniem czasu, animacji czy slajderów. Użytkownicy powinni mieć możliwość zatrzymania, wstrzymania lub dostosowania tempa tych elementów.
Nie możemy też zapominać o czytelnej i logicznej strukturze strony. Umieszczaj nagłówki, listy i inne elementy strukturalne, aby ułatwić nawigację i zrozumienie zawartości. Dzięki temu osoby korzystające z czytników ekranu będą mogły łatwo odnaleźć interesujące je informacje.
Warto też zadbać o responsywność Twojej strony. Dzięki niej treści będą dostępne i czytelne na różnych urządzeniach – komputerach, tabletach czy smartfonach. To ważne, ponieważ niektórzy użytkownicy mogą korzystać ze stron wyłącznie na urządzeniach mobilnych.
Pamiętaj, że funkcjonalność to nie tylko kwestia techniczna. To również sposób, w jaki projektujemy interfejs i organizujemy informacje na stronie. Dobrze przemyślana struktura i intuicyjna nawigacja uczynią Twoją witrynę dostępną dla wszystkich.
Zrozumiałość – treści i sposób działania strony są jasne i intuicyjne
Trzecia zasada WCAG to zrozumiałość. Chodzi o to, aby treści i sposób działania strony były jasne i intuicyjne dla użytkowników, nawet tych z niepełnosprawnościami intelektualnymi czy poznawczymi.
Ważne jest, aby język na Twojej stronie był prosty i zrozumiały. Unikaj zawiłych konstrukcji gramatycznych, specjalistycznego słownictwa czy żargonu. Zamiast tego staraj się używać klarownych, prostych sformułowań.
Równie istotne jest zapewnienie, że interfejs i interakcje na stronie są intuicyjne. Umieszczaj przyciski i elementy sterujące w logicznych miejscach, tak aby były łatwe do znalezienia. Dbaj też o czytelne etykiety i nazewnictwo – niech użytkownicy bez trudu zrozumieją, co dana funkcja oznacza i do czego służy.
Nie zapominaj również o dostarczaniu wyraźnych instrukcji i podpowiedzi. Jeśli strona zawiera jakieś niestandardowe lub złożone mechanizmy, upewnij się, że użytkownik otrzyma wskazówki, jak z nich skorzystać.
Ważnym aspektem jest też zapewnienie spójności wizualnej i interakcyjnej na całej stronie. Jeśli elementy wyglądają i zachowują się podobnie, użytkownicy szybciej się do nich przyzwyczają i będą mogli swobodnie poruszać się po witrynie.
Kluczowe jest również dostarczanie użytkownikom informacji zwrotnej. Kiedy podejmują jakąś akcję, powinni otrzymywać jasny komunikat o jej skutkach. Dzięki temu będą wiedzieć, co się dzieje i czy ich działania przebiegają zgodnie z oczekiwaniami.
Zrozumiałość to również kwestia przewidywalności. Strona powinna zachowywać się w sposób, który jest intuicyjny i zgodny z ogólnie przyjętymi standardami. Dzięki temu użytkownicy będą mogli łatwo przewidzieć, co stanie się po wykonaniu danej czynności.
Podsumowując, kluczem do zrozumiałości jest przejrzystość, intuicyjność i spójność. Jeśli Twoja strona będzie spełniać te kryteria, nawet osoby z trudnościami intelektualnymi czy poznawczymi będą mogły swobodnie z niej korzystać.
Solidność – strona działa poprawnie w różnych przeglądarkach i programach
Ostatnia z zasad WCAG to solidność. Oznacza ona, że Twoja strona internetowa musi działać poprawnie w różnych przeglądarkach i programach, w tym w czytnikach ekranu wykorzystywanych przez osoby niewidzące lub słabowidzące.
Ważne jest, aby kod Twojej strony był dobrze zorganizowany, semantyczny i zgodny ze standardami Web. Dzięki temu będzie on czytelny i zrozumiały dla różnych technologii asystujących, takich jak czytniki ekranu czy programy do powiększania treści.
Nie możesz też polegać na specyficznych funkcjach danej przeglądarki lub urządzenia. Zamiast tego, staraj się tworzyć rozwiązania, które będą działać niezawodnie na wielu platformach.
Jednym z kluczowych aspektów solidności jest też zapewnienie, że strona działa poprawnie, nawet gdy użytkownik wyłączy lub zablokuje określone funkcje przeglądarki. Może to dotyczyć np. wyłączenia obsługi JavaScript lub stylów CSS.
Ważne jest również, aby Twoja strona działała prawidłowo, niezależnie od tego, czy użytkownik korzysta z niej na komputerze, tablecie czy smartfonie. Responsywność to kluczowy element solidności.
Pamiętaj również, aby regularnie testować dostępność Twojej strony z wykorzystaniem różnych narzędzi i programów, takich jak czytniki ekranu. Dzięki temu będziesz mógł łatwo zidentyfikować i wyeliminować wszelkie problemy.
Solidność to gwarancja, że Twoja strona będzie działać niezawodnie dla wszystkich użytkowników, bez względu na ich możliwości czy wykorzystywane technologie. To podstawa do zapewnienia pełnej dostępności cyfrowej.
Podsumowanie
Wytyczne WCAG 2.1 to kompleksowy zestaw standardów, które mają na celu uczynienie stron internetowych i aplikacji mobilnych bardziej dostępnymi dla osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Obejmują one cztery kluczowe zasady: postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość oraz solidność.
Stosując się do tych wytycznych, możesz stworzyć stronę, z której swobodnie będą mogli korzystać wszyscy Twoi użytkownicy – niezależnie od tego, czy mają problemy ze wzrokiem, słuchem, ruchami czy trudności intelektualne. To nie tylko kwestia empatii, ale również obowiązek prawny w wielu krajach.
Pamiętaj, że dostępność cyfrowa to nie jednorazowy projekt, ale ciągły proces. Stale aktualizuj swoją stronę, śledź zmiany w wytycznych WCAG i reaguj na potrzeby Twoich użytkowników. Tylko w ten sposób będziesz mógł zapewnić, że Twoja witryna jest prawdziwie dostępna dla wszystkich.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat WCAG 2.1 lub potrzebujesz pomocy w dostosowaniu swojej strony do tych standardów, zapoznaj
