Jak to wszystko się zaczęło?
Pamiętam, jak siedziałem w moim biurze, przerzucając się między różnymi oknami na komputerze, próbując nadążyć za wszystkimi zmianami w przepisach podatkowych. To była zupełnie nowa rzeczywistość dla mnie i mojej firmy projektującej strony internetowe. Wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności, czyli split payment, miało niebagatelne znaczenie dla naszego codziennego funkcjonowania.
Wszystko zaczęło się w 2017 roku, gdy rząd postanowił wprowadzić nowe rozwiązania w celu uszczelnienia systemu podatkowego w Polsce. Według raportu PwC, luka w VAT w Polsce sięgała wówczas nawet 25 miliardów złotych rocznie. Oznaczało to, że co czwarta złotówka należna budżetowi państwa nie trafiała do niego. Sytuacja wymagała zdecydowanych działań.
Wprowadzenie split payment
I tak oto w 2018 roku został wprowadzony dobrowolny mechanizm podzielonej płatności. Zgodnie z nim, przy dokonywaniu płatności za fakturę, kwota netto trafiała na rachunek bankowy dostawcy, a kwota VAT – na specjalny rachunek VAT. Miało to na celu uniemożliwienie wyłudzania podatku przez nieuczciwych przedsiębiorców.
Początkowo rozwiązanie to było dobrowolne, ale szybko okazało się, że jego efektywność nie jest wystarczająca. Dlatego już w 2019 roku split payment stał się obowiązkowy w przypadku transakcji opiewających na co najmniej 15 000 złotych brutto, w odniesieniu do towarów i usług wrażliwych na wyłudzenia podatkowe, wymienionych w specjalnym załączniku do ustawy o VAT.
Jak to działa w praktyce?
Wyobraź sobie, że jesteś przedsiębiorcą, który właśnie wystawił fakturę na kwotę 20 000 złotych brutto dla swojego klienta. W tej sytuacji, zgodnie z obowiązującymi przepisami, Twój klient musi dokonać płatności z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności.
Oznacza to, że Twój klient wypełnia specjalny formularz przelewu, w którym wskazuje:
* Kwotę netto – która trafia na Twoje konto firmowe
* Kwotę VAT – która trafia na Twój rachunek VAT
Ten rachunek VAT jest prowadzony przez bank wyłącznie w celu rozliczeń podatkowych. Możesz z niego opłacać ZUS, a także dokonywać dalszych płatności w systemie split payment na rzecz Twoich kontrahentów. Pieniądze znajdujące się na tym rachunku nie są „zamrożone”, ale masz ograniczony dostęp do nich – mogą być one wykorzystane wyłącznie na cele podatkowe.
Warto podkreślić, że obowiązek stosowania split payment dotyczy jedynie transakcji B2B (czyli pomiędzy przedsiębiorcami), a nie relacji z klientami indywidualnymi. Ponadto, mechanizm ten ma zastosowanie tylko do określonych towarów i usług, uznawanych za „wrażliwe” na wyłudzenia podatkowe.
Korzyści i wyzwania split payment
Z perspektywy Urzędu Skarbowego, split payment jest niewątpliwym ułatwieniem w walce z luką podatkową. Dzięki temu rozwiązaniu, podatek VAT od transakcji objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności trafia bezpośrednio na konto fiskusa, a nie gdzieś „po drodze” – co skutecznie eliminuje możliwość wyłudzenia.
Jednak z punktu widzenia przedsiębiorców, split payment niesie ze sobą pewne wyzwania. Jak wskazuje badanie przeprowadzone przez Małopolską Wyższą Szkołę Ekonomiczną w Tarnowie, większość z nich ocenia ten mechanizm negatywnie. Głównym problemem jest kwestia płynności finansowej – w momencie otrzymania płatności, przedsiębiorca nie ma już swobodnego dostępu do pełnej kwoty, a jedynie do części netto.
To może stanowić istotne utrudnienie w bieżącym funkcjonowaniu firmy, szczególnie w przypadku mniejszych podmiotów. Dlatego też coraz popularniejszym rozwiązaniem staje się faktoring – dzięki któremu przedsiębiorca może przyspieszyć wpływ środków z długoterminowych faktur, niwelując ryzyko braku płynności.
Warto też wspomnieć, że mechanizm split payment wprowadza dodatkowe obowiązki administracyjne. Przedsiębiorcy muszą prowadzić odrębne konto VAT, a także pamiętać o odpowiednim oznaczaniu faktur i dokonywaniu płatności w specjalnym formacie. To wszystko generuje dodatkowe koszty i obciążenia.
Split payment w innych krajach
Warto zauważyć, że split payment to rozwiązanie stosowane także w innych krajach europejskich. Jak wskazuje analiza Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, mechanizm podzielonej płatności funkcjonuje m.in. we Włoszech, Rumunii, na Węgrzech oraz w Wielkiej Brytanii.
Doświadczenia tych państw pokazują, że split payment może być skutecznym narzędziem w walce z wyłudzeniami VAT. Jednocześnie wskazują one na podobne wyzwania, z jakimi borykają się polscy przedsiębiorcy – przede wszystkim problemy z płynnością finansową.
Dlatego też kluczowe będzie, aby ustawodawca w Polsce wdrażał rozwiązania, które uczynią split payment bardziej atrakcyjnym dla firm. Chodzi tu m.in. o zwiększenie zachęt podatkowych czy lepsze dopasowanie mechanizmu do specyfiki funkcjonowania mniejszych podmiotów.
Podsumowanie
Wprowadzenie split payment w Polsce to niewątpliwie krok milowy w uszczelnianiu systemu podatkowego. Choć mechanizm ten niesie ze sobą pewne wyzwania dla przedsiębiorców, to z perspektywy Urzędu Skarbowego jest on skutecznym narzędziem w walce z wyłudzeniami VAT.
Warto pamiętać, że split payment to rozwiązanie stosowane również w innych krajach europejskich, z różnym stopniem powodzenia. Dlatego też kluczowe będzie, aby polski ustawodawca wdrażał dalsze usprawnienia, czyniąc split payment bardziej atrakcyjnym i dostosowanym do potrzeb firm, zwłaszcza sektora MŚP.
Jeśli więc Ty także prowadzisz firmę projektującą strony internetowe, upewnij się, że jesteś dobrze przygotowany na funkcjonowanie w nowej rzeczywistości podatkowej. Poznaj szczegóły dotyczące split payment, rozważ skorzystanie z faktoringu, a także bądź na bieżąco ze zmianami w przepisach. Tylko wtedy Twoja firma będzie mogła w pełni wykorzystać możliwości, jakie niesie ze sobą rozwój branży stron internetowych w Polsce.
