Dostępność cyfrowa, a dokładniej rzecz ujmując dostępność stron internetowych i aplikacji mobilnych, to zagadnienie, które w ostatnich latach zyskuje coraz większe znaczenie w świecie projektowania i tworzenia rozwiązań cyfrowych. Wraz ze wzrostem wykorzystania technologii w codziennym życiu, kwestia zapewnienia równego dostępu do informacji i usług online stała się priorytetem. Dotyczy to szczególnie osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, które muszą mieć możliwość swobodnego korzystania z treści i funkcjonalności dostępnych w sieci.
Znaczenie dostępności cyfrowej
Zagwarantowanie dostępności cyfrowej jest ważne z kilku kluczowych powodów. Po pierwsze, to kwestia równości szans – wszyscy użytkownicy internetu, bez względu na posiadane ograniczenia, powinni mieć równe możliwości korzystania z informacji i usług online. Po drugie, brak dostępności stron i aplikacji może niekorzystnie wpływać na biznes – firmy, których rozwiązania cyfrowe nie są dostępne dla części użytkowników, mogą tracić potencjalnych klientów i źródła przychodów.
Ponadto, wiele krajów posiada regulacje prawne dotyczące dostępności cyfrowej, które zobowiązują podmioty publiczne i prywatne do zapewnienia dostępności swoich stron i aplikacji. Nieprzestrzeganie tych przepisów może skutkować karami finansowymi lub innymi konsekwencjami prawnymi. Dlatego też dbałość o dostępność powinna być standardową praktyką w procesie projektowania i tworzenia rozwiązań cyfrowych.
Wytyczne WCAG 2.1 jako podstawa dostępności
Kluczowym dokumentem określającym wymagania dostępności cyfrowej są wytyczne WCAG 2.1 (Web Content Accessibility Guidelines) opracowane przez organizację W3C. Wytyczne te stanowią kompleksowy zbiór zaleceń, które pomagają uczynić treści internetowe i aplikacje mobilne bardziej dostępnymi dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, takich jak:
- Niepełnosprawność sensoryczna (wzrokowa, słuchowa)
- Niepełnosprawność ruchowa
- Niepełnosprawność poznawcza
- Niepełnosprawność czasowa (np. urazy, choroby przejściowe)
Wytyczne WCAG 2.1 podzielone są na trzy poziomy zgodności: A, AA i AAA, gdzie każdy kolejny poziom wprowadza bardziej szczegółowe i rygorystyczne wymagania. Aby zapewnić podstawowy poziom dostępności, strony internetowe i aplikacje mobilne muszą spełniać wszystkie kryteria sukcesu na poziomie A oraz AA.
Zgodnie z wytycznymi WCAG 2.1, dostępne cyfrowo rozwiązania powinny być:
- Percepcyjne – interfejs i treści muszą być prezentowane w sposób, który umożliwia korzystanie z nich za pomocą dostępnych zmysłów użytkownika.
- Funkcjonalne – elementy interfejsu muszą być zaprojektowane tak, aby można było z nich korzystać za pomocą różnych urządzeń i technologii wspomagających.
- Zrozumiałe – treści i funkcje muszą być czytelne i intuicyjne w obsłudze.
- Stabilne – kod strony lub aplikacji musi być poprawny technicznie i kompatybilny z różnymi technologiami użytkownika.
Spełnienie tych czterech podstawowych zasad dostępności jest kluczowe, aby osoby z niepełnosprawnościami mogły efektywnie korzystać z rozwiązań cyfrowych.
Projektowanie UX z myślą o dostępności
Projektowanie UX (User Experience) z uwzględnieniem dostępności cyfrowej to holistyczne podejście, obejmujące cały proces tworzenia rozwiązań internetowych i mobilnych – od analizy wymagań, przez projektowanie interfejsu, aż po implementację i testy. Kluczowe aspekty, na które należy zwrócić uwagę, to m.in.:
Nawigacja i struktura treści
- Czytelna i intuicyjna hierarchia informacji
- Zapewnienie różnych sposobów nawigacji (np. menu, breadcrumbs, wyszukiwarka)
- Dostępne skróty klawiaturowe i wsparcie dla technologii asystujących
Treści i multimedia
- Alternatywne opisy (text alt) dla obrazów i grafik
- Transkrypcje i napisy do filmów oraz audiodeskrypcje
- Czytelny i dostosowany do potrzeb użytkowników układ tekstu
Formularze i interakcje
- Czytelne etykiety i podpowiedzi w polach formularzy
- Możliwość obsługi za pomocą klawiatury i technologii asystujących
- Jasne komunikaty o błędach i podpowiedzi jak je naprawić
Kompatybilność i responsywność
- Poprawny semantycznie i technicznie kod HTML, CSS, JavaScript
- Dostosowanie do różnych urządzeń, wielkości ekranów i możliwości użytkownika
- Kompatybilność z technologiami asystującymi, takimi jak czytniki ekranu
Kluczem do projektowania dostępnych rozwiązań jest holistyczne podejście, w którym aspekty dostępności są integralną częścią procesu, a nie dodatkiem wprowadzanym na końcu. Wymaga to odpowiedniej wiedzy i umiejętności zespołu projektowego, który musi mieć świadomość potrzeb różnych grup użytkowników.
Korzyści z dostępności cyfrowej
Zapewnienie dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych to nie tylko wypełnienie obowiązków prawnych, ale także realna korzyść biznesowa. Oto główne powody, dla których warto inwestować w dostępność:
-
Poszerzenie grupy potencjalnych klientów – osoby z niepełnosprawnościami to znacząca grupa użytkowników, którzy mogą stać się klientami firmy oferującej dostępne rozwiązania.
-
Poprawa doświadczeń użytkownika – dostosowanie interfejsów do potrzeb osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności przekłada się na lepsze doświadczenia all użytkowników, niezależnie od ich możliwości.
-
Zwiększenie widoczności w wyszukiwarkach – dostępne strony i aplikacje są lepiej indeksowane przez wyszukiwarki, co przekłada się na wyższą pozycję w wynikach.
-
Compliance z regulacjami prawnymi – spełnienie wymogów dostępności cyfrowej zapobiega potencjalnym sankcjom prawnym.
-
Wzrost lojalności klientów – użytkownicy doceniają firmy, które czynią swoje usługi i produkty dostępnymi dla wszystkich.
Wdrażanie rozwiązań zgodnych z wytycznymi WCAG 2.1 jest zatem nie tylko etycznym obowiązkiem, ale także rozsądną inwestycją, która może przynieść wymierne korzyści biznesowe. Aby osiągnąć te korzyści, kluczowe jest kompleksowe podejście do projektowania UX z uwzględnieniem potrzeb osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
Europejski Akt Dostępności (EAA) – nowe regulacje
Warto również wspomnieć o Europejskim Akcie Dostępności (European Accessibility Act – EAA), który jest jednym z najważniejszych dokumentów regulujących kwestie dostępności cyfrowej w Unii Europejskiej. Akt ten, który wszedł w życie w 2019 roku, określa minimalne wymagania dotyczące dostępności, jakie muszą spełniać produkty i usługi cyfrowe, aby móc być oferowane na rynku europejskim.
Zgodnie z EAA, firmy i organizacje będą zobowiązane do zapewnienia dostępności swoich stron internetowych, aplikacji mobilnych oraz innych rozwiązań cyfrowych dla osób z niepełnosprawnościami. Regulacje te będą stopniowo wdrażane w Polsce – pierwszy termin wejścia w życie dla podmiotów publicznych to 28 czerwca 2025 roku, a dla prywatnych – 28 czerwca 2025 roku.
Wdrożenie EAA będzie wymagało od organizacji przeprowadzenia audytów dostępności, szkolenia pracowników oraz dostosowania istniejących rozwiązań do nowych wymagań prawnych. Jednak ta inwestycja może się okazać kluczowa nie tylko dla zapewnienia zgodności z prawem, ale również dla poszerzenia grupy potencjalnych klientów oraz poprawy doświadczeń użytkownika.
Podsumowanie
Projektowanie UX z myślą o dostępności cyfrowej jest kluczowym elementem tworzenia stron internetowych i aplikacji mobilnych, szczególnie tych skierowanych do szerokiego grona odbiorców, w tym osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Wytyczne WCAG 2.1 oraz nadchodzące regulacje, takie jak Europejski Akt Dostępności, wyznaczają standardy, których spełnienie zapewni równy dostęp do informacji i usług online.
Holistyczne podejście do projektowania UX z uwzględnieniem dostępności przynosi wiele korzyści, takich jak poszerzenie grupy potencjalnych klientów, poprawa doświadczeń użytkownika, a także zgodność z przepisami prawnymi. Dlatego też warto inwestować w dostępność cyfrową, aby tworzyć rozwiązania, z których skorzysta każdy użytkownik, niezależnie od jego możliwości.
Nasza agencja specjalizuje się w projektowaniu i tworzeniu stron internetowych oraz aplikacji mobilnych z naciskiem na dostępność cyfrową. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego, jak możemy pomóc Ci w dostosowaniu Twojej strony lub aplikacji do wymagań WCAG 2.1 i EAA, skontaktuj się z nami.
