Wizerunek jako dobro osobiste
W dzisiejszych czasach, gdy coraz więcej naszej aktywności przenosi się do sfery online, kwestia ochrony naszego wizerunku staje się niezwykle istotna. Wizerunek, rozumiany jako dostrzegalne fizyczne cechy człowieka tworzące jego wygląd i umożliwiające identyfikację, jest bowiem jednym z najważniejszych dóbr osobistych, podlegających ochronie prawnej.
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, dobra osobiste człowieka, w tym wizerunek, pozostają pod ochroną prawa niezależnie od ochrony przewidzianej w innych ustawach. Oznacza to, że rozpowszechnianie wizerunku bez zgody osoby, której on dotyczy, może skutkować roszczeniami cywilnymi z tytułu naruszenia dóbr osobistych. Poszkodowany może domagać się zaprzestania naruszenia, usunięcia skutków naruszenia, zadośćuczynienia lub odszkodowania.
Ponadto, wizerunek jest również chroniony w ramach przepisów prawa autorskiego. Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych, rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby na nim przedstawionej, chyba że osoba ta otrzymała za pozowanie umówioną zapłatę.
Zasady publikacji wizerunku w Internecie
W kontekście coraz powszechniejszego wykorzystywania wizerunku w przestrzeni internetowej, w tym na portalach społecznościowych, warto zwrócić uwagę na kluczowe zasady, których należy przestrzegać, aby działać zgodnie z prawem.
1. Uzyskaj zgodę osoby, której wizerunek ma być opublikowany
Jak wspomniano, rozpowszechnianie wizerunku bez zgody osoby, której on dotyczy, może naruszać jej dobra osobiste. Dlatego przed opublikowaniem czyjegoś wizerunku w Internecie, należy uzyskać wyraźną zgodę tej osoby.
Zgoda ta może być wyrażona w dowolnej formie, która w sposób dostateczny wskazuje na wolę osoby co do rozpowszechniania jej wizerunku. Może to być na przykład pisemne oświadczenie, kliknięcie w odpowiednie pole na stronie internetowej czy nawet zwykłe ustne potwierdzenie.
Zgodnie z przepisami RODO, przetwarzanie danych osobowych w postaci wizerunku również wymaga podstawy prawnej, którą najczęściej będzie zgoda osoby, której wizerunek dotyczy.
2. Uważaj na wizerunek dzieci
Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku publikacji wizerunku dzieci. Zgodnie z Konwencją o Prawach Dziecka, każde dziecko ma prawo do ochrony swojego wizerunku. Rodzice lub opiekunowie prawni dziecka muszą zatem wyrazić zgodę na rozpowszechnianie jego wizerunku.
Dodatkowo, RODO nakłada na administratorów danych szczególne obowiązki w zakresie przetwarzania danych osobowych dzieci, w tym wizerunku. Przetwarzanie takich danych wymaga od administratora zachowania szczególnej staranności i przejrzystości.
3. Pamiętaj o wyjątkach od konieczności uzyskania zgody
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewiduje dwa wyjątki od zasady konieczności uzyskania zgody na rozpowszechnianie wizerunku:
- Wizerunek osoby stanowiący jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy impreza publiczna. W takim przypadku zgoda nie jest wymagana.
- Wizerunek osoby powszechnie znanej, związany z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, np. politycznych, społecznych czy zawodowych. Tutaj również zgoda nie jest konieczna.
Warto jednak pamiętać, że nawet w tych wyjątkowych sytuacjach, wizerunek osoby podlega ochronie jako dana osobowa, a administrator musi respektować przepisy RODO dotyczące przetwarzania danych osobowych.
Konsekwencje naruszenia prawa do wizerunku
Naruszenie prawa do wizerunku może wiązać się z poważnymi konsekwencjami. Oprócz roszczeń cywilnoprawnych, takich jak zaniechanie naruszenia, usunięcie skutków naruszenia, zadośćuczynienie czy odszkodowanie, możliwe są również sankcje karne.
Zgodnie z Kodeksem karnym, podszywanie się pod inną osobę lub wykorzystywanie jej danych osobowych, w tym wizerunku, w celu wyrządzenia jej szkody, stanowi przestępstwo kradzieży tożsamości, zagrożone karą pozbawienia wolności.
Dlatego przed opublikowaniem czyjegoś wizerunku w Internecie należy zawsze upewnić się, że posiadamy niezbędne zgody i działamy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Podsumowanie
Ochrona wizerunku osób w Internecie to niezwykle istotna kwestia, szczególnie w kontekście powszechności mediów społecznościowych i łatwości publikowania treści online. Publikowanie wizerunku bez zgody osoby, której on dotyczy, może narazić nas na poważne konsekwencje prawne.
Aby legalnie wykorzystywać wizerunek w Internecie, należy pamiętać o kilku kluczowych zasadach:
- Uzyskaj zgodę osoby na publikację jej wizerunku.
- Zachowaj szczególną ostrożność przy publikowaniu wizerunku dzieci.
- Pamiętaj o wyjątkach od konieczności uzyskania zgody, takich jak wizerunek osoby powszechnie znanej lub stanowiący jedynie szczegół całości.
Stosowanie się do tych wytycznych pozwoli uniknąć negatywnych konsekwencji prawnych i zapewnić ochronę wizerunku osób w przestrzeni internetowej.
Dbając o zgodność z przepisami prawa, projektując i pozycjonując strony internetowe, można budować zaufanie użytkowników i wiarygodność własnej marki.
