Napisy, transkrypcje i audiodeskrypcja – multimedia dla każdego
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak osoby z różnymi potrzebami doświadczają treści multimedialnych? Jako projektant stron internetowych, czuję, że mam moralny obowiązek, aby zadbać o to, by moje prace były dostępne dla wszystkich. Dlatego właśnie chcę Ci opowiedzieć o tym, jak napisy, transkrypcje i audiodeskrypcja mogą uczynić multimedia bardziej inkluzywne.
Napisy rozszerzone – więcej niż tylko dialogi
Często, gdy oglądamy film lub serial, widzimy napisy, które wyświetlają się na dole ekranu. Standardowe napisy zawierają jedynie dialogi postaci. Jednak istnieje coś, co nazywamy “napisami rozszerzonymi”, które idą o krok dalej, aby zapewnić pełen dostęp do treści multimedialnych.
Napisy rozszerzone nie tylko wyświetlają to, co mówią bohaterowie, ale także opisują wszelkie ważne dźwięki, takie jak efekty dźwiękowe czy tło muzyczne. Oznaczają również, kto mówi dane słowa, nawet jeśli ta osoba nie jest widoczna na ekranie. To niezwykle przydatne dla osób niesłyszących lub słabosłyszących, ponieważ umożliwia im pełne zrozumienie tego, co dzieje się w filmie.
Zgodnie z wytycznymi Centrum Wiedzy Innowacji Standardów, napisy rozszerzone powinny być zawsze stosowane, gdy materiał wideo zawiera ważne informacje przekazywane dźwiękowo, a nie są one w pełni prezentowane wizualnie. Dzięki temu osoby niesłyszące lub słabosłyszące mogą korzystać z treści multimedialnych w taki sam sposób, jak osoby w pełni sprawne słuchowo.
Audiodeskrypcja – gdy obraz mówi więcej niż słowa
Czasem zdarza się, że materiał multimedialny opiera się głównie na przekazie wizualnym. W takich przypadkach osoby niewidome lub słabowidzące mogą mieć trudności ze zrozumieniem pełnej treści. Tutaj z pomocą przychodzi audiodeskrypcja.
Audiodeskrypcja to dodatkowa ścieżka dźwiękowa, która opisuje kluczowe elementy wizualne, takie jak zachowanie postaci, układ sceny czy istotne szczegóły, które nie zostały przekazane w podstawowej ścieżce dźwiękowej. Dzięki temu osoby niewidome i słabowidzące mogą w pełni doświadczyć przekazu filmowego czy innego materiału wideo.
Zgodnie z wytycznymi miasta stołecznego Warszawy, audiodeskrypcja jest niezbędna, gdy materiał wideo zawiera istotne informacje wizualne potrzebne do zrozumienia treści. W przypadku nagrań o charakterze statycznym, takich jak wywiady czy wykłady, wystarczająca może być audiodeskrypcja wprowadzająca, opisująca układ sceny lub tło.
Transkrypcje – gdy dźwięk nie wystarcza
Czasem zdarza się, że materiał multimedialny opiera się głównie na przekazie dźwiękowym, na przykład w przypadku podcastów lub audio-relacji. W takich sytuacjach osoby niesłyszące lub słabosłyszące mogą mieć trudności ze zrozumieniem treści. Tu z pomocą przychodzi transkrypcja.
Transkrypcja to dokładny, tekstowy zapis tego, co jest mówione w nagraniu. Zawiera ona pełną treść ścieżki dźwiękowej, a także informacje o ważnych dźwiękach, takich jak śmiech czy oklaski. Dzięki transkrypcji osoby niesłyszące lub słabosłyszące mogą w pełni zapoznać się z zawartością nagrania.
Zgodnie z wytycznymi Centrum Wiedzy Innowacji Standardów, transkrypcja powinna być udostępniana dla wszystkich materiałów audio, takich jak podcasty czy wywiady. Może ona również zastępować audiodeskrypcję w przypadku materiałów wideo bez dźwięku.
Tłumaczenie na język migowy – komunikacja bez barier
Dla osób głuchych, dla których naturalnym językiem jest polski język migowy, napisy rozszerzone w języku polskim mogą nie być wystarczające. W takich przypadkach kluczowe jest zapewnienie tłumaczenia na polski język migowy (PJM).
Tłumaczenie na PJM polega na umieszczeniu w nagraniu wideo tłumacza, który przekazuje treść za pomocą gestów i mimiki. Tłumacz powinien być dobrze widoczny i zajmować odpowiednią część ekranu, aby zapewnić komfort odbioru.
Choć tłumaczenie na PJM nie jest obowiązkowe, to dla osób głuchych stanowi ono niezbędną formę dostępu do treści multimedialnych. Jest to najlepszy sposób, aby zapewnić pełną inkluzywność i zrozumienie materiałów dla tej grupy odbiorców.
Narzędzia, które ułatwiają dostępność
Kiedyś przygotowanie napisów, transkrypcji czy audiodeskrypcji było żmudnym i kosztownym procesem. Na szczęście w dzisiejszych czasach mamy dostęp do wielu narzędzi, które znacznie ułatwiają to zadanie.
Edytory tekstu, takie jak Microsoft Office 365 czy Google Docs, posiadają wbudowane funkcje rozpoznawania mowy, które pozwalają na automatyczne wygenerowanie transkrypcji z nagrania audio. Jeśli jakość nagrania nie jest idealna, można wykorzystać metodę “respeakingu”, czyli dokładnego powtarzania treści do mikrofonu.
Do tworzenia napisów świetnie sprawdza się narzędzie Whisper, które jest coraz bardziej popularne i dostępne w wielu serwisach internetowych. Można je również zainstalować na własnym komputerze. Innym wygodnym edytorem napisów jest serwis Amara.
Chociaż nie wszystkie te narzędzia są całkowicie darmowe, to już sama świadomość ich istnienia i możliwości, jakie oferują, znacznie ułatwia wprowadzanie rozwiązań zapewniających dostępność treści multimedialnych.
Dostępność to nasza odpowiedzialność
Jako projektant stron internetowych, mam obowiązek dbać o to, aby moje prace były dostępne dla wszystkich. Napisy rozszerzone, audiodeskrypcja, transkrypcje i tłumaczenie na język migowy to narzędzia, które pozwalają mi na realizację tego celu.
Wiem, że czasem może to wymagać dodatkowego wysiłku i kosztów. Ale kiedy pomyślę o tym, jak wiele osób dzięki temu zyskuje dostęp do treści, które wcześniej były dla nich niedostępne, czuję, że to warto. Inkluzywność i równość to wartości, którymi kieruję się w swojej pracy.
Zachęcam Cię, abyś także zaczął zwracać większą uwagę na dostępność multimediów. Dzięki temu wspólnie możemy stworzyć internet, który jest naprawdę przyjazny dla każdego.
