Jak przetestować dostępność za pomocą czytników ekranu?
Wyobraź sobie, że masz firmę, która projektuje strony internetowe. Twoi klienci oczekują, że Twoje witryny będą nie tylko atrakcyjne wizualnie, ale także łatwe w obsłudze dla wszystkich użytkowników – w tym tych, którzy z różnych powodów nie mogą w pełni korzystać ze standardowej przeglądarki i myszy. Jak możemy sprawdzić, czy nasza strona spełnia te wymagania? Odpowiedź brzmi: czytniki ekranu!
Poznaj czytniki ekranu
Czytniki ekranu to niebywale przydatne narzędzia, które pomagają osobom z niepełnosprawnością wzroku w nawigowaniu i korzystaniu z treści cyfrowych. Są one w stanie przetwarzać tekst na mowę, odczytując na głos wszystkie elementy strony internetowej. Pozwala to użytkownikom “usłyszeć” zawartość, zamiast tylko ją zobaczyć.
Czytniki ekranu składają się z dwóch kluczowych modułów. Pierwszy z nich odpowiada za tłumaczenie tekstu na mowę, drugim zaś jest zaawansowany system nawigacji. Dzięki temu użytkownicy mogą nie tylko pasywnie słuchać zawartości, ale także aktywnie nią sterować – poruszać się po stronie, wypełniać formularze czy klikać linki.
Jednym z najbardziej popularnych czytników ekranu jest NVDA (NonVisual Desktop Access). Jest on dostępny za darmo i działa na systemach Windows. Innym powszechnie używanym narzędziem jest JAWS (Job Access With Speech), chociaż w tym przypadku musimy liczyć się z koniecznością wykupienia licencji.
Korzystanie z czytnika ekranu może jednak być zaskakujące dla osoby, która sama nie ma problemu ze wzrokiem. Czytnik nie tylko odczytuje widoczną etykietę pola formularza (np. “Imię”), ale również wyjaśnia, czym ono jest (np. “pole tekstowe wymagane”). Podobnie jest z nawigacją – pojedyncze stuknięcie w element na urządzeniu mobilnym jedynie go odczyta, a dopiero podwójne stuknięcie aktywuje.
Testowanie z wykorzystaniem czytników ekranu
Oczywiście, kluczowym krokiem w procesie testowania dostępności naszej strony internetowej będzie sprawdzenie, jak radzi sobie z nią czytnik ekranu. Oto kilka kluczowych elementów, na które warto zwrócić uwagę:
Skróty klawiaturowe
Czytniki ekranu mają swoje dedykowane skróty klawiaturowe, które pozwalają na szybką nawigację i wykonywanie różnych akcji. Upewnij się, że Twoja strona dobrze reaguje na te kombinacje klawiszy – np. że użytkownik bez problemu może przejść do kolejnego nagłówka, listy lub formularza.
Przydatne skróty NVDA to m.in.:
lista skrótów NVDA
Dla JAWS:
lista skrótów JAWS
Gesty na urządzeniach mobilnych
Nawigacja przy użyciu czytnika ekranu na urządzeniach mobilnych wykorzystuje nieco inne gesty niż na komputerach stacjonarnych. Na przykład pojedyncze stuknięcie odczytuje element, a dopiero podwójne go aktywuje. Upewnij się, że Twoja strona dobrze współpracuje z tymi gestami.
Przydatne gesty mobilne NVDA:
lista gestów NVDA
Nawigacja klawiaturą
Choć czytniki ekranu mogą wspierać użytkowników w obsłudze urządzeń za pomocą gestów, wielu z nich wciąż będzie korzystać z tradycyjnej klawiatury. Przetestuj, czy Twoja strona działa poprawnie w tej konfiguracji – czy wszystkie elementy są dostępne, a nawigacja jest spójna i zrozumiała.
Powiększanie i kontrast
Oprócz czytników ekranu, w testowaniu dostępności możesz wykorzystać również programy powiększające. Pozwalają one nie tylko na zwykłe powiększenie zawartości, ale również na dostosowanie kolorów, kontrastu i innych elementów wizualnych. Sprawdź, czy Twoja strona dobrze radzi sobie z takimi modyfikacjami.
Na urządzeniach mobilnych takie ustawienia znajdziesz w sekcji “Ułatwienia dostępu” lub “Dostępność” w menu Ustawienia.
Obsługa urządzeń bez myszy
Niektórzy użytkownicy, ze względu na niepełnosprawność ruchową, nie mogą korzystać z myszki. Dlatego ważne jest, aby Twoja strona była w pełni funkcjonalna również przy wyłącznej obsłudze za pomocą klawiatury. Sprawdź, czy wszystkie elementy interfejsu są dostępne i intuicyjne w nawigacji klawiaturowej.
Na urządzeniach mobilnych możesz dodatkowo przetestować funkcje typu SwitchAccess (Android) czy SwitchControl (iOS), które pomagają sterować urządzeniem za pomocą zewnętrznych przycisków.
Planowanie testów dostępności
Testowanie dostępności Twojej strony internetowej z wykorzystaniem czytników ekranu to dopiero początek. Aby uzyskać pełen obraz, warto rozszerzyć zakres badań o inne technologie asystujące, a także angażować w testy rzeczywistych użytkowników.
Kluczowe jest, aby dobór podstron i ekranów do testów nie był całkowicie przypadkowy. Powinny to być reprezentatywne przykłady, pozwalające na wyciągnięcie wniosków co do ogólnej dostępności całej witryny.
Dobrym pomysłem jest również przetestowanie aplikacji mobilnej w obu wersjach (Android i iOS), ponieważ mogą one wyglądać i działać nieco inaczej.
Pamiętaj również, że czytniki ekranu mogą pracować w różnych trybach – czytania i formularzy. Warto zwrócić na to uwagę podczas testów.
Oczywiście, sama identyfikacja problemów to dopiero połowa sukcesu. Równie ważne jest właściwe ich zdiagnozowanie i usunięcie. Dlatego warto skonsultować się ze specjalistą ds. dostępności cyfrowej, który pomoże Ci zrozumieć, które z zauważonych kwestii faktycznie stanowią naruszenie wymogów dostępności, a które mają charakter bardziej użytkowy.
Podsumowanie
Strony internetowe muszą być dostępne dla wszystkich użytkowników – niezależnie od ich możliwości. Dlatego tak ważne jest, aby w procesie projektowania i testowania witryny uwzględnić potrzeby osób korzystających z technologii asystujących, takich jak czytniki ekranu.
Dzięki regularnym, dobrze zaplanowanym testom możesz mieć pewność, że Twoja strona internetowa spełnia najwyższe standardy dostępności. A to z pewnością przełoży się na lepsze doświadczenia użytkowników i satysfakcję Twoich klientów.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat dostępności cyfrowej, zapraszamy do kontaktu z naszą firmą. Nasi eksperci chętnie podzielą się z Tobą swoją wiedzą i pomogą uczynić Twoją stronę internetową jeszcze bardziej przyjazną dla wszystkich.
