Inclusive Design – Projektowanie z myślą o wszystkich urządzeniach
Projektowanie, które służy wszystkim
Jako projektant staram się zawsze pamiętać, że moja praca ma ogromny wpływ na życie innych ludzi. Od zaprojektowanych przedmiotów, z których korzystamy na co dzień, po sposób, w jaki odbieramy informacje, projektowanie kształtuje nasze zachowania i doświadczenia. To potężna siła, której nie możemy ignorować.
Dlatego moje podejście do projektowania wykracza poza tworzenie pięknych, nowoczesnych interfejsów. Moim celem jest opracowywanie rozwiązań, które będą dostępne i funkcjonalne dla wszystkich – bez względu na wiek, sprawność czy niepełnosprawność. Innymi słowy, stosuję filozofię projektowania inkluzywnego.
Projektowanie inkluzywne, znane również jako projektowanie uniwersalne, to strategia projektowania produktów, środowisk, programów i usług, które są użyteczne dla wszystkich ludzi, w jak największym stopniu, bez potrzeby adaptacji czy specjalistycznego projektowania. Idea ta narodziła się w latach 80. XX wieku, a jej pionierem był amerykański architekt Ronald Mace.
Zasady projektowania inkluzywnego
Mace i jego zespół z North Carolina State University opracowali 7 kluczowych zasad projektowania inkluzywnego:
- Równy dostęp: Projekt powinien być użyteczny i marketingowy dla osób o różnych możliwościach.
- Elastyczność w użytkowaniu: Projekt powinien uwzględniać szeroki zakres indywidualnych preferencji i możliwości.
- Prostota i intuicyjność: Użytkowanie projektu powinno być łatwe do zrozumienia, niezależnie od doświadczenia, wiedzy, umiejętności językowych czy poziomu koncentracji użytkownika.
- Czytelna informacja: Projekt powinien skutecznie przekazywać niezbędne informacje do użytkownika, niezależnie od warunków otoczenia czy zdolności sensorycznych użytkownika.
- Tolerancja na błędy: Projekt powinien minimalizować zagrożenia i niekorzystne konsekwencje przypadkowych lub niezamierzonych działań.
- Niski wysiłek fizyczny: Projekt powinien być użytkowany wygodnie i efektywnie, z minimalnym zmęczeniem.
- Rozmiar i przestrzeń dla dostępu i użytkowania: Odpowiedni rozmiar i przestrzeń powinny być zapewnione dla dostępu, zasięgu, manipulacji i użytkowania, niezależnie od rozmiaru, postawy czy mobilności użytkownika.
Poprzez stosowanie tych zasad projektanci mogą tworzyć rozwiązania, które będą funkcjonalne i dostępne dla wszystkich ludzi, bez względu na ich ograniczenia. To podejście dąży do zmniejszenia barier i wykluczenia, zapewniając integrację i pełne uczestnictwo.
Przykłady projektowania inkluzywnego
Jednym z przykładów udanego zastosowania projektowania inkluzywnego jest kolekcja mebli 4 You marki Vox. Firma zaangażowała multidyscyplinarne zespoły, w tym przyszłych użytkowników, na każdym etapie projektowania. Celem było stworzenie mebli, które będą funkcjonalne i dostępne dla wszystkich, w tym osób niepełnosprawnych, starszych czy dzieci.
Innym przykładem jest nowy notatnik brajlowski BraillePen dla osób niewidomych i słabowidzących, nad którym pracowaliśmy wspólnie z firmą Harpo. Od samego początku w projekt byli zaangażowani użytkownicy urządzeń brajlowskich, aby zapewnić, że produkt będzie rzeczywiście funkcjonalny i odpowiadał na ich potrzeby.
Wcześniej współpracowaliśmy również z firmą Harpo nad ulepszeniem urządzenia Mountbatten do nauki pisma Braille’a dla dzieci niewidomych i niedowidzących. Okazało się, że oryginalne urządzenie wykluczało społecznie swoich użytkowników, dlatego przeformułowaliśmy wyzwanie, projektując od nowa, aby urządzenie integrowało dzieci z otoczeniem i było czymś, z czego będą korzystać z dumą i przyjemnością.
Te przykłady pokazują, że projektowanie inkluzywne to nie tylko tworzenie funkcjonalnych produktów, ale też prawdziwe słuchanie i angażowanie użytkowników, aby zrozumieć ich potrzeby i wyzwania. Tylko wtedy możemy zaprojektować rozwiązania, które naprawdę służą wszystkim.
Projektowanie inkluzywne w praktyce
Niedawno Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie rozpoczęła projekt wdrożenia projektowania inkluzywnego. Celem jest zdobycie wiedzy na temat szans i ryzyk pracy w zróżnicowanej grupie, a także opracowanie narzędzi do stosowania zasad projektowania uniwersalnego.
Projekt będzie realizowany metodą sesji współtworzenia, angażując kadrę zarządzającą, dydaktyczną, administracyjną oraz ekspertów tematycznych i studentów ze wskazanymi niepełnosprawnościami. Uczestnicy przejdą przez cały proces projektowy, składający się z etapów takich jak:
- Tworzenie wstępnych briefów projektowych
- Zbieranie danych na temat potrzeb użytkowników i analiza
- Definiowanie kluczowych potrzeb, barier i wyzwań
- Generowanie pomysłów i wybór najlepszego rozwiązania
- Prototypowanie i testowanie
- Kolejne iteracje prototypowania i testowania
- Przygotowanie rozwiązania do wdrożenia
- Szkolenie uczestników do prezentacji prototypów
Efektem tych prac będzie stworzenie rozwiązania, które odpowie na zdefiniowane wyzwania i będzie atrakcyjne dla wszystkich użytkowników, niezależnie od ich niepełnosprawności. Uczestnicy zdobędą także kompetencje do stosowania poznanych metod w przyszłości.
To doskonały przykład tego, jak projektowanie inkluzywne może być wdrażane w praktyce, angażując różnych interesariuszy i wykorzystując sprawdzone techniki, takie jak Design Thinking czy User Experience.
Projektowanie z myślą o wszystkich
Podsumowując, projektowanie inkluzywne to strategia, która stawia w centrum człowieka – niezależnie od jego możliwości i potrzeb. Zamiast tworzyć rozwiązania dedykowane wybranym grupom, dąży do opracowania produktów, usług i środowisk, które będą funkcjonalne i dostępne dla wszystkich.
To wymagające podejście, bo oznacza konieczność głębokiego zrozumienia różnorodnych potrzeb użytkowników i zaprojektowania rozwiązań, które je zaspokajają. Ale to także ogromna szansa, aby tworzyć bardziej inkluzywny, sprawiedliwy i dostępny świat.
Dlatego jako projektant strony internetowe.uk staram się zawsze myśleć o wszystkich, a nie tylko o wybranej grupie użytkowników. Chcę, aby moje projekty były funkcjonalne, intuicyjne i dostępne dla każdego – niezależnie od wieku, sprawności czy możliwości. To nie tylko kwestia etyki i odpowiedzialności, ale również szansa, by tworzyć lepsze, bardziej inkluzywne doświadczenia dla wszystkich.
