W dzisiejszym, pełnym wizualnych bodźców świecie, grafiki i zdjęcia stały się nieodłączną częścią naszej codziennej komunikacji online. Jednak nie wszyscy użytkownicy mają możliwość w pełni korzystać z tych treści. Osoby niewidome lub słabowidzące polegają na czytnikach ekranu, które odczytują im zawartość strony internetowej. Aby zapewnić im dostęp do informacji przekazywanych za pomocą obrazów, niezbędne jest zastosowanie opisów alternatywnych (alt).
Rola tekstów alternatywnych w dostępności cyfrowej
Opisy alternatywne, często określane jako teksty alt, to krótkie, precyzyjnie sformułowane podpisy, które wyjaśniają znaczenie i zawartość grafiki lub zdjęcia. Stanowią one kluczowy element dostępnej komunikacji cyfrowej. Gdy osoba niewidoma lub słabowidząca napotyka grafikę na stronie internetowej, czytnik ekranu odczyta jej opis alternatywny, umożliwiając pełne zrozumienie przekazywanej informacji.
Zastosowanie tekstów alt ma również istotne znaczenie dla optymalizacji SEO. Precyzyjne opisy grafik, zawierające słowa kluczowe, pozwalają wyszukiwarkom internetowym lepiej indeksować i rozumieć obrazy na stronie. To z kolei przekłada się na lepsze pozycjonowanie i widoczność witryny w wynikach wyszukiwania.
Zgodnie z wytycznymi WCAG (Web Content Accessibility Guidelines), każda informacja graficzna na stronie internetowej powinna mieć przypisany tekst alternatywny. Ponadto, ustawa o dostępności cyfrowej z 2019 roku nałożyła na instytucje publiczne obowiązek umieszczania opisów alt na ich stronach internetowych. Zobowiązanie to zostało rozszerzone w 2023 roku, by objąć również treści publikowane w mediach społecznościowych.
Jak tworzyć skuteczne opisy alternatywne?
Tworzenie dobrych tekstów alt nie jest trudne, ale wymaga znajomości kilku podstawowych zasad. Oto najważniejsze z nich:
-
Bądź konkretny i rzeczowy: Opis powinien w zwięzły sposób przekazywać najważniejsze informacje o tym, co przedstawia grafika. Unikaj ogólnikowych sformułowań, takich jak “zdjęcie przedstawia”.
-
Skoncentruj się na kluczowych elementach: Zamiast próbować opisać całą grafikę, wyróżnij najistotniejsze szczegóły – osoby, obiekty, czynności czy emocje. Kluczowe jest, aby opis dostarczał użytkownikowi niezbędnych informacji.
-
Zachowaj zwięzłość i prostotę: Długie, rozwlekłe opisy mogą zniechęcać użytkowników i rozpraszać uwagę. Postaraj się zawrzeć najważniejsze treści w maksymalnie 125 znakach.
-
Zastosuj aktywną formę: Opisy sformułowane w stronie czynnej są bardziej zrozumiałe i dostępne. Zamiast biernej formy, jak “została wykonana fotografia”, użyj aktywnej, np. “fotografia przedstawia”.
-
Dostosuj opis do kontekstu: Ten sam obraz może wymagać odmiennego opisu w zależności od tego, gdzie się znajduje i jaki jest jego cel. Dostosuj opis do treści strony i oczekiwań użytkownika.
-
Unikaj nadużywania przymiotników: Choć chcemy jak najlepiej opisać grafikę, nadmierne stosowanie przymiotników może rozmyć kluczowe informacje. Lepiej zastąpić je dynamicznymi czasownikami.
Poniższa tabela porównuje przykłady prostych i rozbudowanych opisów alternatywnych:
| Przykład prostego opisu | Przykład rozbudowanego opisu |
|---|---|
| Wesoła gromadka dzieci biega po boisku. Próbują złapać uciekającego psa, który trzyma w pysku dziecięcą czapkę. | Grupa dzieci w kolorowych strojach biega po boisku za uciekającym psem z dziecięcą czapką w pysku. |
| Otwarte drzwi wnętrza dziecięcego pokoju w ciepłych promieniach słońca. | Drzwi zostały otwarte, a wnętrze dziecięcego pokoju jest oświetlone promieniami słońca. |
Jak widać, krótsze, dynamiczne opisy są zwykle bardziej skuteczne i czytelne niż długie, pełne przymiotników sformułowania.
Audiodeskrypcja – rozbudowany opis wizualności
Oprócz krótkich tekstów alt, istnieje również audiodeskrypcja – bardziej rozbudowany słowny opis wizualności, stosowany m.in. w dziełach sztuki, filmach czy spektaklach teatralnych. Audiodeskrypcja składa się z trzech głównych elementów:
- Etykieta – zawiera informacje o autorze, technice, wymiarach i lokalizacji dzieła.
- Opis ogólny – krótkie podsumowanie tego, co przedstawia obraz lub scena.
- Opis szczegółowy – dokładne omówienie kadrów, elementów, oświetlenia, kolorów i walorów artystycznych.
Taki szczegółowy opis wizualności jest odczytywany na żywo lub nagrywany jako osobna ścieżka dźwiękowa, by umożliwić osobom niewidomym i słabowidzącym pełne zrozumienie przekazu.
Podsumowanie
Teksty alternatywne i audiodeskrypcje to kluczowe elementy dostępnej komunikacji cyfrowej, które umożliwiają osobom z niepełnosprawnością wzroku pełny dostęp do informacji przekazywanych za pomocą grafik i zdjęć. Prawidłowe stosowanie tych rozwiązań przynosi korzyści nie tylko użytkownikom, ale również samym stronom internetowym, poprawiając ich widoczność w wynikach wyszukiwania.
Warto pamiętać, że tworzenie dobrej jakości opisów alternatywnych nie jest trudne, a dobrze zainwestowany czas zaprocentuje zwiększeniem dostępności i atrakcyjności Twojej witryny. Strony internetowe powinny być projektowane z myślą o wszystkich użytkownikach, niezależnie od ich potrzeb i możliwości. Zadbaj o opisy alt, a zyskasz nie tylko lojalnych odwiedzających, ale również większą widoczność w internecie.
