Ewolucja projektowania zorientowanego na człowieka
Kiedyś w projektowaniu stron internetowych i aplikacji webowych królowały piękne, wyrafinowane formy, które wzbudzały zachwyt estetów. Kultowa wyciskarka do soków Juicy Salif, zaprojektowana przez Philippe’a Starcka, była tego dobrym przykładem. Choć niefunkcjonalna, budziła podziw samą swoją elegancką i charakterystyczną stylizacją. Jednak dzisiejsze podejście projektowe kładzie nacisk nie na samą formę, ale na potrzeby użytkowników.
Według Henryka Stawickiego, projektanta i wykładowcy w School of Form Uniwersytetu SWPS, centrum procesu projektowego stanowi obecnie człowiek i jego potrzeby. Projektanci muszą patrzeć na projektowane rozwiązania oczami użytkowników, a nie tylko kierować się własnymi upodobaniami estetycznymi. Design powinien być skoncentrowany na tym, jak ludzie będą korzystać z danego produktu lub usługi, a nie na tym, jak sam produkt wygląda.
Narodziny design thinking
Takie podejście zwane design thinking lub projektowaniem zorientowanym na człowieka (ang. human-centered design) wykształciło się w odpowiedzi na ograniczenia poprzedniego, produktocentrycznego modelu projektowania. Kluczową rolę w jego rozwoju odegrali tacy eksperci, jak Donald Norman – psycholog społeczny i badacz interakcji człowiek-komputer, który już w latach 80. XX wieku postulował, aby projektowanie skupiało się na faktycznych potrzebach użytkowników, a nie na samych produktach.
Design thinking to filozofia projektowania, której celem jest głębokie zrozumienie ludzi oraz potrzeb, które produkt lub usługa ma zaspokoić. Kluczowe zasady tego podejścia obejmują m.in. empatię, współtworzenie, iteracyjność i nastawienie na działanie. Projektanci starają się wczuć w sytuację użytkowników, obserwować ich zachowania i doświadczenia, a następnie angażować ich w proces twórczy. Takie podejście pozwala na stworzenie rozwiązań faktycznie odpowiadających na prawdziwe potrzeby ludzi, a nie wyłącznie na własne wyobrażenia projektantów.
Doświadczenie zamiast posiadania
Design thinking ewoluował także z wcześniejszego podejścia zwanego design partycypacyjnym, które również kładło nacisk na zaangażowanie użytkowników w proces projektowy. Jednak współczesne nurty projektowania idą jeszcze dalej, przenosząc akcent z samego produktu na doświadczenie, jakie użytkownik otrzymuje podczas korzystania z niego.
Jak podkreśla Henryk Stawicki, ludzie coraz częściej nie potrzebują samych produktów, ale wartości, których te produkty są nośnikami. Kryterium wyboru staje się zatem doświadczenie, jakie dana rzecz lub usługa oferuje, a nie tylko jej funkcje i design. Kwitnie ekonomia subskrypcji, a nawet ekonomia dzielenia – ludzie wolą korzystać z dóbr niż je posiadać.
Przykładem są rozwiązania firmy Philips, która zamiast sprzedawać żarówki, oferuje usługę oświetleniową w abonamencie. Użytkownicy nie muszą martwić się o wymianę źródeł światła czy płacenie rachunków – to wszystko leży w gestii firmy, a klienci płacą jedynie za samo oświetlenie. Takie podejście nie tylko zaspokaja potrzeby ludzi, ale również jest korzystne dla środowiska, ponieważ wykorzystywane są trwałe, energooszczędne rozwiązania.
Empatia jako fundament design thinking
Kluczową rolę w design thinking odgrywa empatia – współodczuwanie z użytkownikami i próba zrozumienia ich potrzeb, wartości i doświadczeń. Projektant, aby móc stworzyć naprawdę użyteczne rozwiązania, musi wejść w skórę odbiorcy, poznać jego rzeczywiste bolączki i aspiracje.
Henryk Stawicki podkreśla, że empatia zbiorowa, wytwarzająca się w interdyscyplinarnym zespole projektowym, jest szczególnie cenna. Dzięki różnorodnym perspektywom członków zespołu, projektant może lepiej zrozumieć użytkownika i wyzbyć się własnych ograniczeń czy przyzwyczajeń. Momenty “aha!”, gdy odkrywa się nieoczywiste potrzeby, są kluczowe dla stworzenia naprawdę efektywnych rozwiązań.
Dobrym przykładem jest projekt firmy produkującej dywany z wełny, którym zajmował się Stawicki. Okazało się, że młodzi ludzie, choć cenili tradycję i jakość tych produktów, nie chcieli ich kupować, bo nie pasowały do minimalistycznych wnętrz. Jednak gdy w grę weszły potrzeby młodych rodziców, wełniane dywany okazały się trafnym wyborem – były miękkie, ciepłe i bezpieczne dla dzieci. Empatia pozwoliła dostrzec tę ukrytą potrzebę i zaproponować odpowiednie rozwiązanie.
Design thinking jako etyczne podejście
Design thinking w projektowaniu stron internetowych i aplikacji webowych ma nie tylko praktyczny, ale i etyczny wymiar. Jak zauważa Stawicki, projektanci należą jednocześnie do najbardziej destrukcyjnych oraz wspomagających zawodów – mają ogromny wpływ na otaczający nas świat.
W dobie kryzysu środowiskowego, związanego z nadmierną konsumpcją i produkcją, projektanci powinni wziąć pod uwagę rachunek zysków i strat nie tylko dla biznesu, ale też dla planety i społeczeństwa. Czasem lepiej jest nie projektować kolejnych produktów, a raczej mądrze wykorzystywać to, co już istnieje.
Design thinking, stawiający w centrum użytkownika i jego doświadczenia, może być drogą do bardziej zrównoważonych i etycznych rozwiązań. Zamiast wytwarzać nowe przedmioty, można skupić się na tworzeniu usług, które wydłużają cykl życia istniejących dóbr lub umożliwiają dzielenie się nimi. Takie podejście, oprócz korzyści biznesowych, niesie ze sobą istotne korzyści środowiskowe i społeczne.
Podsumowanie
Podsumowując, design thinking to filozofia projektowania skoncentrowana na człowieku i jego doświadczeniach, a nie na samych produktach. Jej korzenie sięgają nurtu design partycypacyjnego, a także badań takich ekspertów, jak Donald Norman. Kluczową rolę odgrywa w niej empatia – próba zrozumienia potrzeb, wartości i zachowań użytkowników.
Współczesne nurty projektowania idą jeszcze dalej, przenosząc nacisk z samych przedmiotów na doświadczenie, jakie ludzie otrzymują podczas ich użytkowania. Rośnie zainteresowanie usługami abonamentowymi i ekonomią dzielenia – ludzie coraz częściej wolą korzystać z dóbr, zamiast je posiadać.
Design thinking ma również istotny wymiar etyczny. W dobie kryzysu środowiskowego projektanci powinni brać pod uwagę nie tylko korzyści biznesowe, ale także wpływ ich pracy na planetę i społeczeństwo. Czasem lepiej jest nie tworzyć nowych produktów, a znaleźć bardziej zrównoważone sposoby zaspokojenia potrzeb.
Stronyinternetowe.uk to firma, która w swojej pracy projektowej kieruje się właśnie filozofią design thinking. Nasze rozwiązania skupiają się na użytkowniku i jego doświadczeniach, a nie tylko na samej formie czy funkcjonalności. Zapraszamy do zapoznania się z naszym portfolio i skorzystania z naszych usług.
