Nieustanny wyścig zbrojeń w cyberprzestrzeni
Podczas gdy technologie internetowe coraz bardziej przenikają do każdej dziedziny naszego życia, rośnie również zagrożenie ze strony cyberprzestępczości. Cyberprzestępcy, o różnych motywacjach i poziomie wyszkolenia, nieustannie poszukują nowych luk i słabości w zabezpieczeniach online, aby skutecznie atakować zarówno pojedyncze osoby, jak i całe organizacje. Z drugiej strony, specjaliści ds. cyberbezpieczeństwa nieustannie pracują nad opracowywaniem coraz bardziej zaawansowanych narzędzi i strategii, aby stawić czoła temu wyzwaniu.
Według analityków firmy ESET, obserwujemy zasadniczą zmianę w charakterze zagrożeń, z których musimy się dziś bronić. Kiedyś dominowali amatorzy-„gikowie” próbujący udowodnić swoją wyższość, ale obecnie mamy do czynienia z wysoce wyspecjalizowanymi, zorganizowanymi grupami przestępczymi, które działają niczym profesjonalne firmy, posiadając własne działy HR, procesy robocze i zaawansowane techniki socjotechniczne. Co więcej, coraz częściej obserwujemy też cyberprzestępczość sponsorowaną przez państwa, które chcą uzyskać korzyści finansowe lub prowadzić działania polityczne.
Złożoność i skala zagrożeń
Skala i złożoność ataków cybernetycznych stale rośnie, stawiając przed firmami zajmującymi się tworzeniem i zabezpieczaniem stron internetowych ogromne wyzwania. Badania pokazują, że ponad połowa Polaków nie potrafi rozpoznać podstawowych technik phishingowych, co stanowi doskonałą pożywkę dla cyberprzestępców.
Narzędzia wykorzystywane przez atakujących ewoluują równie szybko, co techniki obronne. Oprócz złośliwego oprogramowania, coraz częściej obserwujemy zastosowanie skryptów, ręcznego wykonywania poleceń i innych metod, które wykorzystują element ludzki poprzez socjotechniki. Cyberprzestępcy zdają sobie sprawę, że atak na słabo przeszkolonego pracownika jest często skuteczniejszy niż próba ominięcia zaawansowanych zabezpieczeń technicznych.
Jednocześnie można zaobserwować, że granica między różnymi kategoriami cyberprzestępców ulega zatarciu. Grupy sponsorowane przez państwa coraz częściej angażują się w ataki motywowane finansowo, wykorzystując przy tym wyrafinowane techniki znane wcześniej jedynie z ataków APT (Advanced Persistent Threats). Taka konwergencja metod stosowanych przez cyberprzestępców drastycznie utrudnia identyfikację źródła i motywacji ataków.
Wyzwania dla firm i organizacji
Dla firm i organizacji, w tym tych zajmujących się projektowaniem i utrzymaniem stron internetowych, oznacza to konieczność wdrażania kompleksowych, wielowarstwowych strategii cyberbezpieczeństwa. Niestety, jak zauważa Robert Lipovsky z firmy ESET, wiele mniejszych i średnich przedsiębiorstw wciąż traktuje cyberbezpieczeństwo jako drugorzędny priorytet, co może mieć katastrofalne konsekwencje.
Nawet największe korporacje nie są wolne od zagrożeń – atak NotPetya w 2017 roku kosztował firmy takie jak Merck i FedEx ponad 10 miliardów dolarów strat. Tendencja ta może się nasilać w obliczu potencjalnej recesji, gdy firmy będą zmuszone do cięcia kosztów, co może ponownie zepchnąć cyberbezpieczeństwo na dalszy plan.
Jak stawić czoła tym wyzwaniom?
Kluczem do skutecznej obrony jest wielowarstwowe podejście, łączące zarówno środki techniczne, jak i nietechniczne. Wśród kluczowych elementów tej strategii można wymienić:
- Regularną aktualizację i zabezpieczanie systemów oraz tworzenie niezawodnych kopii zapasowych
- Wdrożenie uwierzytelniania wieloskładnikowego, znacząco podnoszącego barierę wejścia dla cyberprzestępców
- Ciągłe szkolenie i edukację pracowników w zakresie rozpoznawania zagrożeń i bezpiecznych zachowań online
- Stosowanie zaawansowanych narzędzi monitorowania i reagowania na incydenty, takich jak EDR (Endpoint Detection and Response) czy XDR (Extended Detection and Response)
- Ścisłą współpracę z dostawcami usług zarządzanych, którzy mogą zapewnić dostęp do specjalistycznej wiedzy i narzędzi
Jak podkreślają eksperci, nie ma 100% gwarancji bezpieczeństwa, ale konsekwentne wdrażanie wielowarstwowej obrony może znacząco podnieść koszty dla cyberprzestępców i skłonić ich do poszukiwania łatwiejszych celów.
Rola chmury obliczeniowej w cyberbezpieczeństwie
Jednym z kluczowych trendów, który może wesprzeć wysiłki firm na rzecz cyberbezpieczeństwa, jest wdrażanie rozwiązań chmurowych. Rząd Polski wprowadził właśnie Chmurę Rządową, która ma na celu zapewnienie bezpiecznego i niezawodnego środowiska do przetwarzania danych oraz hostowania aplikacji dla administracji publicznej.
Kluczowe korzyści płynące z adopcji modelu chmurowego to m.in.:
- Standaryzacja poziomu bezpieczeństwa dla kluczowych systemów informatycznych
- Optymalizacja i efektywne zarządzanie zasobami IT bez konieczności inwestowania w kosztowną infrastrukturę
- Zapewnienie ciągłości działania i skalowalności w odpowiedzi na zmieniające się potrzeby
Choć wdrożenie rozwiązań chmurowych wiąże się z pewnymi wyzwaniami i wymaga starannego planowania, to stanowi ono istotny element kompleksowej strategii cyberbezpieczeństwa, szczególnie dla mniejszych i średnich firm, które nie dysponują wystarczającymi zasobami na utrzymanie zaawansowanych zabezpieczeń we własnym zakresie.
Nigdy nie będzie końca tego wyścigu
Walka między cyberprzestępcami a specjalistami ds. cyberbezpieczeństwa jest nieunikniona i będzie trwać bez końca. Jak trafnie podsumowuje Robert Lipovsky z ESET, nie ma momentu, w którym możemy ogłosić zwycięstwo, a jedynie nieprzerwany cykl inwestowania w lepsze zabezpieczenia i podnoszenia bariery dla cyberprzestępców.
Kluczem do sukcesu jest ciągłe doskonalenie, adaptacja i inwestycje w zaawansowane technologie, szkolenia pracowników oraz współpracę ze specjalistycznymi dostawcami usług. Tylko wtedy firmy projektujące i utrzymujące strony internetowe będą w stanie skutecznie stawić czoła wyzwaniom ery cyberprzestępczości i chronić swoich klientów.
Choć być może nigdy nie uda się osiągnąć pełnego bezpieczeństwa, to konsekwentne podnoszenie poprzeczki dla cyberprzestępców oraz budowanie wielowarstwowej obrony daje realną szansę na wygranie tej nieustającej batalii.
