Materiały wideo dla każdego – audiodeskrypcja i napisy
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak osoby niewidome lub słabowidzące odbierają treści multimedialne? A co z osobami niesłyszącymi lub niedosłyszącymi? Niestety, dla wielu z nich standardowe materiały wideo są po prostu niewystarczające. Na szczęście istnieją rozwiązania, które sprawiają, że filmy, podcasty i inne multimedia stają się w pełni dostępne dla wszystkich.
Nie jestem jedną z tych osób, które potrzebują specjalnych udogodnień, aby cieszyć się materiałami wideo. Tak jak większość ludzi, mogę po prostu usiąść i oglądać bez żadnych przeszkód. Ale kiedy pewnego dnia natrafiłem na informacje o audiodeskrypcji i napisach rozszerzonych, uświadomiłem sobie, jak ważne są te rozwiązania dla osób z niepełnosprawnościami. Od tej pory stało się to moją pasją i chciałbym podzielić się z Wami tym, czego się nauczyłem.
Audiodeskrypcja – gdy brakuje obrazu
Wyobraź sobie, że oglądasz film, ale nagle ekran robi się czarny. Nadal słyszysz dźwięki – dialogi, muzykę, odgłosy z otoczenia. Ale nic nie widzisz. Jak w takiej sytuacji możesz zrozumieć, co się dzieje na ekranie?
Właśnie w takich przypadkach kluczową rolę odgrywa audiodeskrypcja. Jest to narracja, która opisuje kluczowe elementy wizualne – takie jak wygląd postaci, ich gesty, otoczenie, istotne wydarzenia czy zmiany scenografii. Te opisy są wplatane w przerwy między dialogami, tak aby osoba niewidoma lub słabowidząca mogła w pełni odebrać zawartość materiału wideo.
Istnieją różne sposoby na wdrożenie audiodeskrypcji. Najczęściej jest to osobny ścieżek dźwiękowa, którą można włączyć obok oryginalnej ścieżki. Można też zintegrować opis bezpośrednio z materiałem, tak aby był on zsynchronizowany z obrazem.
Audiodeskrypcja to nie tylko przywilej, ale wręcz konieczność dla osób niewidomych i słabowidzących. Bez niej mogliby jedynie domyślać się, co się dzieje na ekranie, co znacznie ograniczałoby ich możliwość pełnego odbioru treści. Dzięki niej osoby z dysfunkcjami wzroku mogą cieszyć się filmami, programami telewizyjnymi, a nawet grami wideo na równi z widzącymi.
Napisy rozszerzone – gdy brakuje dźwięku
A co z osobami niesłyszącymi lub niedosłyszącymi? Dla nich standardowe napisy do filmów to zdecydowanie za mało. Owszem, pozwalają one śledzić dialog, ale nie przekazują całej złożoności warstwy dźwiękowej.
Dlatego powstały napisy rozszerzone, które oprócz samego tekstu mówionego, zawierają również dodatkowe informacje na temat istotnych dźwięków w tle. Możemy tu wymienić na przykład:
- Odgłosy otoczenia (zamykanie drzwi, odgłosy pogody, szum tłumu itp.)
- Muzykę i efekty dźwiękowe
- Informacje o sposobie mówienia (śmiech, krzyk, szept itp.)
- Identyfikację mówiącego (imię i nazwisko)
- Tłumaczenia obcojęzycznych wypowiedzi
Dzięki tak rozbudowanym napisom, osoby niesłyszące mogą w pełni zrozumieć zawartość materiału wideo i odebrać go tak samo, jak osoby słyszące.
Napisy rozszerzone to nie tylko udogodnienie dla osób z niepełnosprawnościami słuchu. Okazują się one bardzo przydatne również w wielu innych sytuacjach – na przykład gdy oglądamy film w głośnym otoczeniu lub gdy chcemy się skupić na obrazie, a nie na dźwięku.
Uniwersalne rozwiązania dla wszystkich
Audiodeskrypcja i napisy rozszerzone to nie tylko wymagania prawne dla twórców materiałów multimedialnych. To przede wszystkim sposób, aby uczynić je dostępnymi dla każdego odbiorcy, niezależnie od jego możliwości percepcyjnych.
Warto pamiętać, że zgodnie z Ustawą o dostępności cyfrowej, wszystkie podmioty publiczne mają obowiązek zapewnienia dostępności swoich stron internetowych i aplikacji mobilnych. Dotyczy to również materiałów wideo, które muszą być wyposażone w napisy lub transkrypcję.
Ale to nie koniec – coraz więcej firm prywatnych, niezależnie od przepisów, decyduje się na udostępnianie swoich treści multimedialnych w sposób uniwersalny. Doceniają oni, że dzięki temu mogą dotrzeć do szerszego grona odbiorców i poprawić jakość obsługi klientów.
Warto też wspomnieć, że strony internetowe mają kluczową rolę w upowszechnianiu dostępnych materiałów wideo. To właśnie na nich najczęściej publikowane są filmy instruktażowe, wywiady, webinaria i inne treści multimedialne. Dlatego tak ważne jest, aby projektanci stron zadbali o to, by były one przyjazne dla osób z różnymi niepełnosprawnościami.
Jak to zrobić?
Proces tworzenia dostępnych materiałów wideo może wydawać się skomplikowany, ale w rzeczywistości wcale taki nie jest. Istnieje wiele prostych narzędzi i rozwiązań, które ułatwiają to zadanie.
Jeśli chodzi o napisy rozszerzone, najprostszym sposobem jest skorzystanie z automatycznych narzędzi do transkrypcji mowy. Istnieje wiele bezpłatnych i łatwych w obsłudze aplikacji online, które potrafią w kilka chwil wygenerować synchroniczne napisy do materiału wideo. Następnie wystarczy je tylko nieco poprawić i uzupełnić o niezbędne informacje dźwiękowe.
W przypadku audiodeskrypcji sprawa jest nieco bardziej skomplikowana, ale i tu można znaleźć ciekawe rozwiązania. Wiele platform do hostowania filmów, takich jak YouTube, oferuje wbudowane narzędzia do tworzenia opisów audio. Istnieją również specjalistyczne programy, które ułatwiają synchronizację narracji z materiałem wideo.
Oczywiście nic nie zastąpi ręcznego przygotowania audiodeskrypcji i napisów rozszerzonych przez wykwalifikowanych specjalistów. Ale nawet jeśli nie masz takiej możliwości, warto skorzystać z dostępnych narzędzi automatycznych. Dzięki nim Twoje materiały wideo staną się dostępne dla znacznie szerszego grona odbiorców.
Podsumowanie
Audiodeskrypcja i napisy rozszerzone to kluczowe elementy, które sprawiają, że materiały wideo stają się w pełni dostępne dla wszystkich użytkowników. Dzięki nim osoby niewidome, słabowidzące, niesłyszące i niedosłyszące mogą cieszyć się treściami multimedialnymi tak samo, jak osoby pełnosprawne.
Co więcej, te rozwiązania okazują się przydatne również w wielu innych sytuacjach – na przykład gdy oglądamy film w głośnym otoczeniu lub chcemy się skupić na obrazie, a nie na dźwięku.
Warto zatem zadbać o to, aby Twoje materiały wideo były wyposażone w audiodeskrypcję i napisy rozszerzone. Dzięki temu możesz dotrzeć do szerszego grona odbiorców, poprawić doświadczenie klientów i spełnić wymogi prawne dotyczące dostępności cyfrowej. A to wszystko przy użyciu prostych i dostępnych narzędzi.
Pamiętaj – dostępność to nie tylko obowiązek, ale przede wszystkim szansa na budowanie bardziej inkluzywnego i przyjaznego świata dla każdego.
