Dostępny serwis internetowy – wymóg czy możliwość?
Dostępność, czyli kluczowy element tworzenia stron internetowych
Kiedy rozpocząłem moją przygodę z projektowaniem stron internetowych, nikt z mojego zespołu nie przejmował się specjalnie kwestią dostępności. Główną troską było stworzenie atrakcyjnej wizualnie strony, która będzie przyciągać użytkowników. Szybko jednak przekonałem się, że skupianie się wyłącznie na warstwie estetycznej to poważny błąd. Dostępność serwisu internetowego jest bowiem równie ważna, jak jego wygląd i funkcjonalność.
Zgodnie z obowiązującym prawem, wszystkie strony internetowe administracji publicznej muszą spełniać określone wytyczne dostępności. Ale to nie koniec – także firmy prywatne coraz częściej decydują się na stworzenie w pełni dostępnych serwisów. Dlaczego? Ponieważ dostępność to nie tylko wymóg, ale także realna możliwość, by dotrzeć do szerszego grona odbiorców.
Nie tylko osoby z niepełnosprawnościami
Gdy myślimy o dostępności, najczęściej przychodzą nam na myśl osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności – wzrokowej, ruchowej, słuchowej czy poznawczej. I słusznie, ponieważ dla nich dostępność cyfrowa jest kluczowa, by mogli w pełni korzystać z zasobów internetowych.
Ale to nie jedyny segment odbiorców, którzy korzystają z dostępnych serwisów. Dostępność przyda się również seniorom, rodzicom z wózkami, osobom tymczasowo z urazami czy na przykład osobom z dysleksją. Ba, nawet osoby bez niepełnosprawności mogą docenić rozwiązania ułatwiające korzystanie ze stron internetowych – na przykład możliwość powiększenia tekstu lub odtwarzania nagrań audio.
Dlatego zasada projektowania uniwersalnego powinna przyświecać nam przy tworzeniu każdej strony internetowej. Oznacza ona, że produkty, środowiska, programy i usługi powinny być projektowane w taki sposób, aby mogły z nich korzystać jak najszersze grono odbiorców, w tym również osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
Standardy WCAG – drogowskaz dla twórców stron
Skoro dostępność jest tak ważna, to w jaki sposób zapewnić, aby nasza strona internetowa była w pełni dostępna? Tutaj z pomocą przychodzą standardy WCAG (Web Content Accessibility Guidelines), czyli zbiór wytycznych dotyczących dostępności treści internetowych.
Zgodnie z polskim prawem, wszystkie strony internetowe administracji publicznej muszą spełniać wymagania zawarte w załączniku do Ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Kluczowe jest, aby serwis był zgodny z wytycznymi WCAG 2.1 na poziomie AA.
Standardy WCAG określają szereg kryteriów sukcesu, które należy spełnić, aby zapewnić dostępność cyfrową. Dotyczą one m.in. percepcji, obsługiwalności, zrozumiałości i solidności zawartości serwisu. W praktyce oznacza to, że strona powinna być czytelna dla użytkowników korzystających z czytników ekranu, posiadać odpowiedni kontrast, umożliwiać nawigację za pomocą klawiatury, a także zawierać poprawne opisy alternatywne dla elementów graficznych.
Oczywiście spełnienie wszystkich zaleceń WCAG to nie lada wyzwanie. Dlatego warto zaangażować w ten proces doświadczonych specjalistów, którzy znają standardy dostępności i potrafią je umiejętnie wdrożyć.
Audyt dostępności – klucz do sukcesu
Niezależnie od tego, czy budujemy nowy serwis, czy chcemy poprawić dostępność istniejącej strony, kluczowe jest przeprowadzenie audytu dostępności. Pozwala on na kompleksową ocenę zgodności danego serwisu z wytycznymi WCAG i wskazanie obszarów wymagających poprawy.
Audyt dostępności to najlepsza inwestycja, jaką możemy zrobić. Nie tylko pozwala zidentyfikować i naprawić wszelkie bariery, ale również daje nam pewność, że finalne rozwiązanie będzie w pełni dostępne. Co więcej, na podstawie raportu z audytu możemy dobrać odpowiednie narzędzia i funkcje, które zapewnią dostępność na najwyższym poziomie.
Audyt dostępności to proces wieloetapowy, obejmujący m.in. badania automatyczne, ekspertyzę techniczną oraz testy z udziałem osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Dzięki temu możemy mieć pewność, że nasz serwis spełnia wszystkie wymagania WCAG.
Dostępność to niższe koszty i większe korzyści
Kiedy po raz pierwszy usłyszałem, że stworzenie dostępnego serwisu internetowego może być droższe, byłem dość zaskoczony. Przecież stosowanie się do standardów WCAG powinno ułatwiać pracę programistom, a nie ją komplikować. Jak się okazało, moja intuicja mnie nie zawiodła.
Dostępne strony internetowe nie muszą i nie powinny być droższe od tych niedostępnych. Tworzenie serwisu zgodnie z obowiązującymi standardami sieciowymi to gwarancja, że większość błędów dostępności po prostu się nie pojawi. A to oznacza mniejsze koszty związane z późniejszymi poprawkami i modyfikacjami.
Co więcej, dbałość o dostępność przynosi wymierne korzyści biznesowe. Otwiera nam drzwi do nowych, szerszych grup odbiorców, zwiększa rozpoznawalność marki i poprawia wizerunek firmy jako społecznie odpowiedzialnej. A to wszystko przy relatywnie niskich nakładach finansowych.
Dostępność w praktyce – praktyczne wskazówki
Jeśli zdecydujemy się na stworzenie w pełni dostępnego serwisu internetowego, musimy pamiętać o kilku kluczowych kwestiach. Po pierwsze, już na etapie projektowania należy uwzględnić wytyczne WCAG. Oznacza to m.in. przemyślany dobór kolorów, odpowiednią strukturę semantyczną kodu HTML oraz łatwy w obsłudze interfejs użytkownika.
Kolejnym krokiem powinno być zawarcie w umowie z wykonawcą odpowiednich zapisów, które zagwarantują dostarczenie dostępnego serwisu. Należy w niej określić, że produkt musi być zgodny ze standardami WCAG 2.1 na poziomie AA, a wykonawca będzie zobowiązany do usunięcia wykrytych barier w określonym terminie.
Warto również zadbać o to, aby strona była aktualizowana w sposób zapewniający jej stałą dostępność. Niezbędne jest również wyposażenie redaktorów w narzędzia umożliwiające wprowadzanie treści zgodnej z wytycznymi WCAG – na przykład edytor tekstu wspierający semantykę HTML.
Jeśli chcemy mieć pewność, że nasz serwis spełnia wszystkie wymogi, warto rozważyć przeprowadzenie audytu dostępności. Dzięki temu zidentyfikujemy ewentualne problemy i uzyskamy fachowe rekomendacje, jak je naprawić.
Dostępność to standard, a nie wyzwanie
Podsumowując, dostępność serwisu internetowego to nie tylko wymóg prawny, ale także realna szansa, by dotrzeć do szerszego grona odbiorców. Standardy WCAG 2.1 stanowią drogowskaz, który pozwala tworzyć strony przyjazne dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, a także innych użytkowników.
Dostępność wcale nie musi oznaczać wyższych kosztów – wręcz przeciwnie, stosowanie się do dobrych praktyk pozwala uniknąć późniejszych poprawek i modyfikacji. Co więcej, oferuje wymierne korzyści biznesowe, takie jak zwiększenie grupy potencjalnych klientów czy poprawa wizerunku firmy.
Dlatego zachęcam wszystkich, którzy tworzą lub modernizują strony internetowe, aby poważnie potraktowali kwestię dostępności. To nie jest wyzwanie, a standard, który powinien przyświecać nam przy każdym projekcie internetowym. Dzięki temu będziemy mogli zaoferować użytkownikom naprawdę dobre doświadczenia, niezależnie od ich możliwości.
A jeśli ktoś z was ma wątpliwości, czy warto inwestować w dostępność, proponuję przetestowanie swojej strony przy użyciu narzędzi do audytu dostępności. Jestem przekonany, że wyniki was zaskoczą – i to w pozytywnym tego słowa znaczeniu.
